Δεν θα αναφερθώ σε κανένα άλλο από τα θέματα της Γενικής Συνέλευσης του Δημοτικού Διαμερίσματος Χρωμοναστηρίου, παρά μόνον σ’ αυτό που προσωπικά με αφορά και που είναι το Μνημείο των εις τους Εθνικούς Αγώνες πεσόντων Χρωμοναστηριανών. Μαρτυρικό έχει καταντήσει και τούτο το Μνημείο που στέκει εκεί τριάντα ολόκληρα χρόνια και περιμένει, υπομονετικά την αναγραφή των ονομάτων των πεσόντων για να αποκτήσει την έννοια και το περιεχόμενο της ονομασίας του.
Επειδή στα 30 αυτά χρόνια έχουν εκλείψει σχεδόν ολοκληρωτικά δυο, τρεις γενιές, συγχωριανών μας, κανείς πλέον δεν θυμάται πως και γιατί στήθηκε τούτο το Μνημείο.
Αρχές του 1984 κατέβηκα στο χωριό να κάνω ένα τεσσαρακονθήμερο μνημόσυνο του αδελφού μου του Μανώλη, κρατώντας και 130.000 δρχ. που είχαμε συγκεντρώσει τα αδέλφια, χρήματα τα οποία έφταναν να τσιμεντοστρωθεί ο δρόμος για το νεκροταφείο της Αγ. Κυριακής.
Αξίζει να πω πως είχε προηγηθεί μια προσπάθεια με πρωτοβουλία της Εκκλησίας επί πρωτοπρεσβυτέρου του Παπά Δημήτρη Παπαλεβυζάκη, και της κοινότητας του χωριού μας, με πρόεδρο τον Γιάννη Τζαγκαράκη, να τιμηθούν οι πεσόντες στους Εθνικούς Αγώνες Χρωμοναστηριανοί με τον εντοιχισμό μιας μαρμάρινης πλάκας εις την πετροπελεκητή δαφνοστεφανομένη κολώνα, που βρίσκεται στο νότιο τμήμα του αυλόγυρου του Ι.Ν. του Αγίου Γεωργίου. Η κολώνα όμως αυτή κατά την κατασκευή του ναού αυτού, προοριζόταν για να εντοιχιστεί στην εσοχή της πλάκας με τα ονόματα των κτητόρων, ευεργετών και δωρητών του, η οποία όμως ήδη είχε εντοιχιστεί εντός του Ναού στο βόρειο τοίχο και δίπλα από την αριστερή πύλη του Ιερού. Αφού λοιπόν χήρευε η θέση εντοιχισμού της μαρμάρινης πλάκας στη λίθινη αυτή στήλη, ο Παπα-Δημήτρης συνεννοήθηκε με τον Κοινοτάρχη Ι. Τζαγκαράκη, να ανατεθεί ο ρόλος του Μνημείου των πεσόντων σε τούτη τη στήλη. Κατά την πορεία των διαδικασιών διεφώνησαν ζωηρότατα όπως ακούστηκε τότε για λόγους που δεν αφορούν την παρούσα συζήτηση, παρά μόνο κατά το ότι η προσπάθεια αυτή ματαιώθηκε.
Εκείνη την εποχή έφτασα εγώ με τις 130.000, για να μου πει ο πρόεδρος με τον οποίο οι σχέσεις μας ήταν άριστες, ότι: «εγώ για τη μνήμη του αδελφού σου του Μανώλη θα ήθελα να κάμεις ένα έργο στο χωριό που να έχει σχέση με την ιδιότητά του ως ανωτάτου αξιωματικού της Χωροφυλακής και αυτό το έργο είναι το Μνημείο των πεσόντων στους Εθνικούς Αγώνες Χρωμοναστηριανών». Όσο δύσκολο κι αν μου ήταν εκείνη την εποχή δεν του χάλασα χατίρι και το δέχτηκα, παρά το ότι έμπλεκα σε μια δαπανηρότατη ιστορία, την οποία και ανάλαβα προσωπικά παρά το ότι τα χρήματα ήταν αρκετές φορές παραπάνω, από εκείνα του δρόμου της Αγ. Κυριακής.
Το Μνημείο ανάθεσα σ’ έναν από τους καλύτερους γλύπτες εκείνης της εποχής, τον Γιάννη Γεωργίου, που το κουβαλήσαμε με πολλές δυσκολίες από την Αθήνα. Στη δυτική του πλευρά χαμηλά προς τη βάση γράφει: «ΔΩΡΕΑ ΕΙΣ ΜΝΗΜΗ ΕΜΜΑΝΟΥΗΛ ΕΠΑΜ. ΠΡΙΝΑΡΑΚΗ ΣΤΡΑΤΗΓΟΥ ΧΩΡ/ΚΗΣ».
Δεν αναγράφεται ούτε με τίνος δαπάνες στήθηκε αυτό το Μνημείο, το οποίο ύστερα από τις χαρές και τις ευχαριστήριες επιστολές, άρχισε να βάλλεται: «Όχι αυτό δεν είναι Μνημείο πεσόντων αλλά του Μανώλη του Πρινάρη….» λες και δεν έβλεπαν πάνω ψηλά στην προμετωπίδα τι γράφει ή λες και ξέρουν κανένα τέτοιο έργο που να μην έγινε στη μνήμη κάποιου προσώπου ή εις ανάμνηση κάποιου γεγονότος.
Μια εικόνα φτιάχνουνε στην εκκλησία και γράφουν πολύ σωστά: «Δωρεά ή αφιέρωμα στη μνήμη της Μητέρας μου Ελένης Παπαδάκη π.χ.» κι από κάτω γράφει και το όνομα εκείνου που την πλήρωσε, που εγώ δεν το είχα γράψει. Κι όσο περνούσαν τα χρόνια τόσο μεγαλύτερη αποστροφή εδημιουργείτο για τούτο το έργο, η οποία έφτασε στο αποκορύφωμά της τα τελευταία χρόνια που επί προεδρίας εις τον Πολιτιστικό Σύλλογο Χρωμοναστηρίου της κας Χρίστας Παραγιουδάκη, άρχισαν να γίνονται καταθέσεις στεφάνων σε τούτο το μνημείο κατά τις Εθνικές Εορτές της 25ης Μαρτίου της 28ης Οκτωβρίου. Τότε ήταν που ενετάθηκαν περισσότερο οι προσπάθειες αποστροφής προς αυτό το έργο, ότι πάνε και καταθέτουν στεφάνια στον τάφο του Μανώλη του Πριναράκη, σε σημείο ώστε σε κάποια από τις εθνικές γιορτές του 2012 να πιεστούν τόσο οι πολιτιστικοί φορείς του χωριού, ώστε αντί για το «Μνημείο των πεσόντων στους Εθνικούς Αγώνες Χρωμοναστηριανών», όπως αναγράφει στην προμετωπίδα του, αυτό που στέκει στην κάτω μεριά της πλατείας του Ξενώνα, να πάνε και να καταθέσουν τα στέφανα, στην πετροπελεκημένη στήλη του αυλόγυρου του Αγ. Γεωργίου που αυτή τη στιγμή δεν εκπροσωπεί απολύτως τίποτα.
Έτσι φτάσαμε στη φετινή Γ.Σ. για να ακούσομε τον αυτόκλητο γραφικό δημόσιο κατήγορο του Χρωμοναστηρίου κ. Ι. Τζαγκαράκη, να λέει πως δεν θα γραφεί κανένα όνομα στο Μνημείο έχοντας σε αυτή του την άποψη και έναν ακόμα υποστηρικτή, διατεινόμενος μάλιστα ότι εγώ το είχα υποστηρίξει; το είχα αποδεχτεί; το είχα γράψει; Δεν κατάλαβα, διότι ωρύετε από το βάθος της πλατείας χωρίς μικρόφωνο και δεν ακουγόταν καλά, και όταν θέλησα να αντιδράσω με αποκάλεσε δυο τρεις φορές ψεύτη. Κι όλα αυτά γιατί όταν κάποτε θέλησε να περάσει ένα δρόμο από τη βορεινή αυλή του ξενώνα, που επί προεδρίας μου στην Παναγία Κερά με το υστέρημα και την αγάπη για το χωριό μας είχαμε φτιάξει οι Χρωμοναστηριανοί της Αττικής εναντιώθηκα λέγοντας, ότι θα περάσουν οι μπουλντόζες πάνω από το πτώμα μου. Αν ήταν δυνατόν να τον αφήσω να καταστρέψει αυτό το κόσμημα, την ωραιότερη γωνιά του χωριού που φτιάξαμε, για να περάσει δρόμο σύριζα στις οξυκόρυφες καμάρες, ξηλώνοντας και το Μνημείο των πεσόντων και μεταφέροντάς το δεν ξέρω που, προκειμένου να εξυπηρετήσει δεν ξέρω ποιά ιδιοτελή συμφέροντα. Από τότε πολεμά υβρεολογώντας εμένα και ευτελίζοντας κάθε έργο με το οποίο καταπιάστηκα στο χωριό. Εκείνος έδωσε την παραπληροφόρηση στο Στρατό για το αναστηλωτικό έργο που έγινε στη βίλα Clodio το 1990-1995 με πρωτοβουλία των κορυφαίων Κρητικών Πολιτιστικών Φορέων «Παγκρητίου Ενώσεως» και «Πολιτιστικής Κρήτης» επί προεδρίας μου. Εκείνος ως ο μακροβιότερος κοινοτικός άρχοντας του χωριού οδήγησε εις την τριακονταετή καθυστέρηση αναγραφής των ονομάτων εις το Μνημείο των πεσόντων και δε σκέφτεται καθόλου πόσο βεβηλώνει και πόσο ασελγεί εις τη Μνήμη τους, εισηγούμενος σήμερα ύστερα από τριάντα ετών ολιγωρίες και κωλυσιεργίες να μην αναγραφούν καθόλου τα ονόματά τους. Αυτός ο ίδιος είναι που όταν εγώ κάλεσα τις Τεχνικές Υπηρεσίες του Δήμου, να υποδείξουν κατά την ανακαίνιση του παλιού Μύλου του Πρινάρη, εις τους μαστόρους πως να κατασκευάσουν το κατά μήκος της προσόψεως πεζοδρόμιο, που ανταποκρίθηκαν άμεσα στέλνοντας μηχανικό, ο οποίος μάλιστα κατά τις υποδείξεις του προς τους μαστόρους αύξησε το φάρδος του πεζοδρομίου από 1,20 μ. που εγώ είχα πει σε 1,50 μ. Μόλις δε οι τεχνίτες άρχισαν την κατασκευή του πεζοδρομίου επενέβη και τους σταμάτησε παρά το ότι του επεσήμαναν πως είχαν έρθει οι τεχνικές υπηρεσίες του Δήμου και τους υπέδειξαν τον τρόπο κατασκευής.
Από τότε με αποκαλούσε καταπατητή στα καφενεία και στις Γενικές Συνελεύσεις, εμένα που έχω παραχωρήσει μέσα στο χωριό, στις πλατείες και στους δρόμους πάνω από 400 μ2 από οικογενειακά μας κτήματα. Μόνο από την παραχώρηση που κάναμε στην πάνω πλατεία και στο δρόμο που οδηγεί προς τον Αγ. Γεώργιο εξυπηρετούνται σήμερα περί τα 40 αυτοκίνητα συγχωριανών μας, που παρκάρουν έξω από το σπίτι τους. Τέτοιος καταπατητής είμαι.
Ιδιαίτερα κατά του Μύλου, έχει εξαπολύσει ένα πολυμέτωπο πόλεμο αντί ως τοπικός άρχοντας που υπήρξε τόσα χρόνια να συμβάλει ως όφειλε εις την πρόοδο, ανάπτυξη ενός τόσο σημαντικού για το χωριό μας πολιτιστικού έργου.
Εμένα πάντως τότε, Μνημείο Πεσόντων μου ζητήθηκε και όχι Μνημείο Αγνώστου Στρατιώτου, γι’ αυτό και τόσα χρόνια έχω κάνει, τόσες προσπάθειες για την αναγραφή των ονομάτων των πεσόντων. Για τούτο το λόγο ήδη έχω συνεννοηθεί με τον γλύπτη και έχει κατασκευάσει τις δύο μαρμάρινες στήλες αναγραφής των ονομάτων, για τα οποία έχω κάνει εισήγηση στην επιτροπή.
Η συσταθείσα άτυπη επιτροπή από τους θεσμικούς πολιτιστικούς φορείς, με την εγγύηση της παρουσίας σ’ αυτήν του Επιτίμου Αρχηγού ΓΕΕΘΑ κ. Μανούσου Παραγιουδάκη και του συγχωριανού μας ιστορικού κ. Γιάννη Γρυντάκη, είναι πλέον βέβαιο ότι με τη συμμετοχή και των συγχωριανών μας, με όσα πρόσθετα στοιχεία, δώσουν στον πρόεδρο της Επιτροπής Τοπικής Αυτοδιοικήσεως, κ. Νίκο Δεληγιανάκη, θα καταλήξουν στην πιο σωστή λύση, ώστε να λήξει επί τέλους η τριακονταετής ταλαιπωρία του μαρτυρικού αυτού Μνημείου.