Πλούσια και αξιόλογα ήταν τα συμπεράσματα της 3ης Επιστημονικής Διημερίδας για τις επιπτώσεις της μακροχρόνιας έκθεσης στην αύξηση νοσηρότητας και στο περιβάλλον, που πραγματοποιήθηκε στο Τυμπάκι με οργανωτές τον Δήμο Φαιστού και το Εργαστήριο Τοξικολογίας Ιατρικής Σχολής Πανεπιστημίου Κρήτης.
Η διημερίδα ήταν υπό την αιγίδα της Ελληνικής Εταιρείας Τοξικολογίας, της Περιφέρειας Κρήτης και του Ιατρικού Συλλόγου Ηρακλείου. Συνδιοργανωτές ήταν η Περιφερειακή Διεύθυνση Πρωτοβάθμιας και Δευτεροβάθμιας Εκπαίδευσης Κρήτης, το Κέντρο Γονιμότητας Κρήτης, ο Αγροτικός Οπωροκηπευτικός – Ελαιουργικός Συνεταιρισμός Τυμπακίου, ο Αγροτικός Σύλλογος Τυμπακίου, το Κέντρο Υγείας Μοιρών, η Βιολογική Ανάπτυξη Μεσαράς (ΒΙΑΝΑΜΕ) και η Γεωτεχνική Εμπορική (Gecom). Η διημερίδα ήταν υπό την προεδρία του ακαδημαϊκού, καθηγητού και διευθυντού Τομέα Μορφολογίας και Εργαστηρίου Ιατροδικαστικών Επιστημών και Τοξικολογίας του Πανεπιστημίου Κρήτης κ. Αριστείδη Τσατσάκη.
Στις εργασίες της διημερίδας επιστήμονες της Γεωπονίας, Γεωτεχνίας, Τοξικολογίας, Χημείας, Ιατρικής, Κλινικής Εμβρυολογίας και Εκπαίδευσης, σε συνεργασία με εκπροσώπους της αυτοδιοίκησης, των παραγωγικών και εξαγωγικών φορέων της περιοχής παρουσίασαν δεδομένα της τοπικής αγροτικής παραγωγής, ανέλυσαν τα προβλήματα και τις προοπτικές της ανάπτυξης του πρωτογενούς τομέα.
Ο γεωπόνος της Γεωτεχνικής Εμπορικής (Gecom) Κώστας Παπαδογιάννης, προσδιόρισε αναλυτικά τους κινδύνους έκθεσης σε φυτοφάρμακα, την εκτίμηση κινδύνου, την ανάγκη ορθής προστασίας της αναπνοής, του δέρματος και των ματιών κατά τους ψεκασμούς. Έμφαση δόθηκε στην ανάγκη ενημέρωσης των σημάνσεων και της ορθής επιλογής των μέτρων ατομικής προστασίας κατά τους ψεκασμούς.
Ο γεωπόνος του Αγροκτήματος ΤΕΙ Κρήτης και συντονιστής της διημερίδας, Μιχάλης Παπαηλιάκης, ανέλυσε τις τεχνικές ορθής διαχείρισης των φυτοπροστατευτικών προϊόντων, επικεντρώθηκε στην ανάγκη ενημέρωσης και συμμόρφωσης των ψεκαστών στα μέτρα ατομικής προστασίας, στην ορθή διαχείριση των κενών συσκευασίας, των υπολειμμάτων ψεκαστικών υγρών και τη τήρησης των αποστάσεων ψεκασμών από κατοικίες.
Η γεωπόνος του Δήμου Φαιστού, Μαρία Σαββάκη, ανέλυσε τους λόγους που οδήγησαν τις μακροχρόνιες αλλαγές στο πρωτογενή τομέα στη περιοχή και στην αυξημένη χρήση φυτοφαρμάκων από τους επαγγελματίες αγρότες. Υπογράμμισε την ανάγκη προσαρμογής στην ευρωπαϊκή στρατηγική ολοκληρωμένης καλλιέργειας, με περιορισμό χρήσης φυτοφαρμάκων, σε ένα υγιές οικοσύστημα, με σύγχρονες τάσεις επικεντρωμένες στην έρευνα, βιοτεχνολογία και σε τεχνικές προσαρμοσμένες στις τοπικές συνθήκες παραγωγής.
Η διευθύντρια του Κέντρου Υγείας Μοιρών, Αικατερίνη Τσικαλά, ανέφερε τις συχνές δηλητηριάσεις από φυτοφάρμακα στη Μεσαρά. Αναφέρθηκε σε μελέτες που συσχετίζουν την έκθεση σε ζιζανιοκτόνα και εντομοκτόνα στη πρόκληση συγγενών, αναπαραγωγικών ανωμαλιών, ηπατοπαθειών και καρκίνων. Υπογράμμισε τις σοβαρές επιπτώσεις στην επόμενη γενιά μέσω του μητρικού θηλασμού. Τόνισε τη σημασία της λανθάνουσας υποξείας τοξικότητας από μακροχρόνια έκθεση σε μικρές δόσεις και εξήγησε γιατί είναι αναγκαία η πρόληψη της έκθεσης.
Ο καθηγητής Χημείας Πανεπιστημίου Κρήτης, Απόστολος Ρίζος, ανέλυσε τους χημικούς, βιολογικούς και ενδοκρινικούς μηχανισμούς της μακροχρόνιας συσωρευτικής επίδρασης των μιγμάτων δραστικών ουσιών φυτοφαρμάκων. Παρουσίασε τις επιπτώσεις της έκθεσης εμβρύων στη νευροανάπτυξη και σεξουαλική ωρίμανση εγκεφάλου. Ιδιαίτερη αναφορά έγινε για την αντι-ανδρογόνο και φιλο-οιστρογόνο επίδραση της Glyphosate, στην αύξηση καρκίνων μαστού. Τόνισε ότι τα φυτοφάρμακα προκαλούν διαταραχές προσανατολισμού στις μέλισσες, με σοβαρές επιπτώσεις στις επικονιάσεις στα φυτά.
Η κλινικός εμβρυολόγος του Κέντρου Γονιμότητας Κρήτης, Αλίκη Ανυφαντάκη, αναφέρθηκε στις αναπαραγωγικές επιπτώσεις από την μακροχρόνια έκθεση σε φυτοφάρμακα, με ειδικές αναφορές στους μηχανισμούς σπερματοτοξικότητας και στις μεταβολικές και ενεργειακές διαταραχές των ωοκυττάρων. Από εξέταση ανδρών και γυναικών αγροτών της Μεσαράς και Ιεράπετρας βρέθηκαν κατακερματισμός DNA, ποσοτική και ποιοτική υποβάθμιση των σπερματοζωαρίων, διαταραχές στην έμμηνο ρύση, αποβολές και μείωση γονιμότητας.
Ο παιδοχειρουργός Δημήτρης Πετράκης, ανέφερε την προέλευση και κατανάλωση των φυτοφαρμάκων, τις επιπτώσεις από τη κατάχρηση στην υποβάθμιση εδάφους και υδροφορέων. Αναφέρθηκε σε αποτελέσματα ερευνών και μελετών συσχέτισης περιγεννητικής έκθεσης και αύξησης νοσηρότητας στις επόμενες γενιές. Πρότεινε την πιστοποίηση της υγείας των αγροτών, την ανάταξη των δημογραφικών και περιβαλλοντικών προβλημάτων στην περιοχή, καθώς και την αντικατάσταση των επιβλαβών φυτοφαρμάκων από φυσικά βιοδραστικά.
Ο σχολικός σύμβουλος Φυσικών, χημικός και Δρ. Τοξικολογίας, Γεώργιος Χατζηδάκης, τόνισε την ανάγκη ενημέρωσης των μαθητών για τις επιπτώσεις των φυτοφαρμάκων στην υγεία μέσω της διατροφής και την υποβάθμιση του περιβάλλοντος. Αναφέρθηκε στις ενημερωτικές εκδηλώσεις για τις επιπτώσεις των φυτοφαρμάκων που έγιναν κατά το σχολικό έτος 2016 – 2017 σε Γυμνάσια της Μεσαράς, στο πλαίσιο προγραμμάτων αγωγής υγείας και προστασίας περιβάλλοντος.
Ανάγκη εκπαίδευσης αγροτών, μαθητών και σπουδαστών στη βιολογική καλλιέργεια και κτηνοτροφία
Ο πρόεδρος Αγροτικού Συλλόγου Τυμπακίου Μανώλης Ορφανουδάκης και ο διευθυντής του Αγροτικού Οπωροκηπευτικού – Ελαιουργικού Συνεταιρισμού Τυμπακίου, Γιάννης Χαραλαμπάκης, αναφέρθηκαν στην έκταση καλλιεργειών, στα παραγόμενα πιστοποιημένα προϊόντα και στις εξαγωγικές δραστηριότητες. Εκφράσανε την ανησυχία τους για τις επικρατούσες αντίξοες συνθήκες έντονης οικονομικής κρίσης, την ανεπάρκεια ενημέρωσης, την αύξηση κόστους παραγωγής, την έλλειψη υποδομών, την προβληματική δακοκτονία, την αισθητή απουσία της πολιτείας στα σοβαρά διαχρονικά προβλήματα ανάπτυξης του πρωτογενούς τομέα, την έλλειψη καλλιεργητικού πλάνου και ορθής διαχείρισης υδάτινων πόρων.
Ο διευθυντής πωλήσεων της εταιρείας Βιολογική Αναπτυξιακή Μεσαράς (ΒΙΑΝΑΜΕ), Γεώργιος Μηναδάκης, επισήμανε την ανάγκη ελέγχου των γεωτρήσεων, εκσυγχρονισμού των θερμοκηπίων, εκπαίδευσης αγροτών, μαθητών και σπουδαστών δημοτικής, μέσης και τριτοβάθμιας εκπαίδευσης στη βιολογική καλλιέργεια και κτηνοτροφία. Έμφαση δόθηκε στην αναγκαιότητα στροφής στις βιολογικές καλλιέργειες για προστασία της υγείας ανθρώπων, φυτών και περιβάλλοντος.
Στην διημερίδα παρευρέθησαν και χαιρέτισαν ο δήμαρχος Φαιστού κ. Γεώργιος Αρμουτάκης, οι αντιδήμαρχοι κ.κ. Γιάννης Ξηρουδάκης και Χαράλαμπος Κουτεντάκης και ο πρόεδρος του Δ.Σ. Ιωάννης Νικολακάκης, ο Μητροπολίτης Γορτύνης και Αρκαδίας Μακάριος, η διοικήτρια της 7ης Υγειονομικής Περιφέρειας (ΔΥΠΕ Κρήτης) κα Ελένη Μαυρομάτη, ο πρώην πρύτανης ΤΕΙ Κρήτης κ. Ευάγγελος Καπετανάκης, ο περιφερειακός σύμβουλος κ. Λάμπρος Καμπουράκης και οι βουλευτές Ηρακλείου κ.κ. Βασίλης Κεγκέρογλου και Μ. Συντυχάκης.
Απέστειλαν χαιρετισμό οι: αναπληρωτής υπουργός Αγροτικής Ανάπτυξης κ. Ιωάννης Τσιρώνης, ο πρόεδρος του Ιατρικού Συλλόγου Ηρακλείου κ. Χάρης Βαβουρανάκης, οι ευρωβουλευτές κ.κ. Ν. Μαριάς και Μ. Κεφαλογιάννης και οι βουλευτές Ηρακλείου κ.κ. Λ. Αυγενάκης, Ι. Μιχελογιαννάκης και Ν. Ηγουμενίδης.
Ιδιαίτερα σημαντική ήταν η Έκθεση Ζωγραφικής Παιδιών των νηπιαγωγείων και δημοτικών σχολείων του Τυμπακίου. Σε όλα τα παιδιά που πήραν μέρος και στους εκπαιδευτικούς τους απονεμήθηκε τιμητικός έπαινος.
Σύσταση συντονιστικού οργάνου αξιολόγησης της περιβαλλοντικής έκθεσης στην αύξηση νοσηρότητας
Οι συμμετέχοντες στη 3η Επιστημονική Διημερίδα ζητούν από τους υπουργούς Αγροτικής Ανάπτυξης, Υγείας και Περιβάλλοντος να σεβαστούν το τεκμηριωμένο αίτημα της Ελληνικής Εταιρείας Τοξικολογίας, να ανασταλεί η ΚΥΑ της 15/7/2015 για τις αποστάσεις ψεκασμών, μέχρι να ικανοποιηθούν οι αναγκαίες προϋποθέσεις κατάρτισης εφαρμοστών, υποδομών και μηχανισμών ελέγχου των ψεκαστικών μηχανημάτων και να καλυφθούν τα κενά της υπάρχουσας νομοθεσίας για χρήσεις γης ή έλλειψης κτηματολογίου.
Ομόφωνα αποφασίστηκε:
1. Να αποσταλούν τα συμπεράσματα της Διημερίδας σε υπουργεία Υγείας, Αγροτικής Ανάπτυξης, Περιφέρεια Κρήτης, 7η Υγειονομική Περιφέρεια Κρήτης, Διευθύνσεις Αγροτικής Ανάπτυξης Ηρακλείου και Περιφερειακής Δημοτικής και Μέσης Εκπαίδευσης Κρήτης, στο Πανεπιστήμιο Κρήτης, Ιατρική Σχολή, Ιατρικό Σύλλογο Ηρακλείου και στα ΜΜΕ.
2. Να γίνει αποδεκτή η πρόταση της διοικήτριας της 7ης Υγειονομικής Περιφέρειας Κρήτης, Ελένης Μαυρομάτη, για σύσταση συντονιστικού οργάνου αξιολόγησης της περιβαλλοντικής έκθεσης στην αύξηση νοσηρότητας και υποβάθμισης περιβάλλοντος με τη συμμετοχή παραγωγικών φορέων, αυτοδιοικητικών και ειδικών επιστημόνων.
Η Οργανωτική Επιτροπή της Διημερίδας γνωστοποίησε τη συνεργασία της με τον Δήμο Ηρακλείου, την Περιφέρεια Κρήτης, τα εκπαιδευτικά – ερευνητικά ιδρύματα και την Ιατρική Σχολή Κρήτης για δημιουργία συντονιστικού οργάνου εκτίμησης περιβαλλοντικών κινδύνων.
3. Να ευχαριστήσει τον δήμαρχο Φαιστού κ. Γεώργιο Αρμουτάκη, για την ευγενική προσφορά του να αναλάβει ο Δήμος Φαιστού την εκτύπωση και διανομή των συμπερασμάτων της 3ης Επιστημονικής Διημερίδας με ειδικό φυλλάδιο προς τους αγρότες της Μεσαράς.