Ο τομέας της κοινωνικής οικονομίας αποτελεί μια απάντηση στην ανεργία σε περιόδους παρατεταμένης κρίσης, ανοίγοντας ταυτόχρονα τον δρόμο για επανένταξη, κοινωνικοποίηση και αποστιγματισμό ατόμων που υπέφεραν ή υποφέρουν μέχρι και σήμερα από προβλήματα ψυχικής υγείας.
Αυτό τόνισε χθες στη διάρκεια συνέντευξης τύπου ο διευθυντής του Κέντρου Ψυχικής Υγείας Ρεθύμνου και πρόεδρος του ΚοιΣΠΕ (Κοινωνικού Συνεταιρισμού Περιορισμένης Ευθύνης) Aντώνης Λιοδάκης με αφορμή την ημερίδα με θέμα «Κοινωνική οικονομία και ψυχική υγεία» που θα πραγματοποιηθεί τη Δευτέρα το πρωί καθώς και τα εγκαίνια του μουσικού καφενείου «Στη φωλιά του κούκου», την πρώτη επιχείρηση του Ρεθύμνου που λειτουργεί μέσω του ΚοιΣ.Π.Ε
Ο πρόεδρος και τα μέλη του Κοινωνικού Συνεταιρισμού Περιορισμένης Ευθύνης μίλησαν για την προσπάθεια που ξεκινά στο πλαίσιο μιας ολοκληρωμένης ψυχοκοινωνικής παρέμβασης των ληπτών υπηρεσιών υγείας που θα δραστηριοποιούνται σε επιχειρήσεις κοινωνικής οικονομίας. Η επαγγελματική ενασχόληση του συμβάλλει καθοριστικά τόσο στον αποστιγματισμό όσο και στην ενίσχυση της αυτοπεποίθησης, της αυτοεκτίμησης αλλά και της ανάγκης να νιώσουν χρήσιμοι και δημιουργικοί στην κοινωνία και φυσικά να αμείβονται γι’ αυτό.
Όπως ανέφερε ο κ. Λιοδάκης το μουσικό καφενείο που θα εγκαινιαστεί τη Δευτέρα αποτελεί μόνο το πρώτο βήμα στον τομέα της επιχειρηματικότητας του ΚοιΣ.Π.Ε στο Ρέθυμνο καθώς θα ακολουθήσουν το επόμενο διάστημα και άλλες επιχειρήσεις, όπως ένα συνεργείο καθαριότητας, ένα κυλικείο στον εθνικό δρόμο και ένα καφενείο με παραδοσιακό προϊόντα και προϊόντα διατροφής.
Ο στόχος, σύμφωνα με τον ίδιο, είναι να διαμορφωθεί μια νέα κουλτούρα στην ψυχιατρική περίθαλψη και στην κοινωνία. Μια κουλτούρα που δεν θα φοβάται αλλά θα σέβεται τη διαφορετικότητα: «Θα ακολουθήσουν και άλλες προτάσεις και ιδέες που θα ολοκληρώσουν τη λειτουργία του ΚοιΣ.Π.Ε στο Ρέθυμνο. Θα δώσουν θέσεις εργασίας σε ανθρώπους που είχαν μια περιπέτεια ψυχικής υγείας στη ζωή τους και θέλουμε να αποδείξουμε όλοι μαζί ότι δεν είναι άνθρωποι στο περιθώριο, ότι είναι μέσα στην αγορά εργασίας, ότι μπορούν να ανταποκριθούν σε όλες τις δουλειές και να αποδείξουμε σαν κοινωνία ότι αγκαλιάζουμε τέτοιες προσπάθειες για να δείξουμε ότι μπορούμε να κάνουμε υπερβάσεις, μπορούμε να δημιουργήσουμε περιβάλλοντα κοινωνικής αλληλεγγύης αλλά και αλληλέγγυας οικονομίας και να διαμορφώσουμε μια νέα κουλτούρα στην ψυχιατρική περίθαλψη. Μια νέα κουλτούρα στην κοινωνία που δεν θα φοβάται τη διαφορετικότητα, θα την αγκαλιάζει και θα προσδίδει η διαφορετικότητα μια ξεχωριστή δυνατότητα για την κοινωνία» είπε ο κ. Λιοδάκης, υπογραμμίζοντας τη σημασία της επιχειρηματικότητας και της εργασίας για τους λήπτες ψυχικής υγείας, ιδιαίτερα σε περιόδους οικονομικής κρίσης. «Εκτιμώ ότι σε αυτές τις δύσκολες εποχές στα πλαίσια μιας κρίσης οικονομικής και όχι μόνο, η κοινωνική οικονομία μπορεί να αποτελέσει μια απάντηση σε όλα αυτά τα ζητήματα. Στη χώρα μας η κοινωνική οικονομία καταλαμβάνει μόλις το 10% ενώ ο υπόλοιπος μέσος όρος στην Ευρωπαϊκή Ένωση πλησιάζει το 30% και τέτοιου είδους δραστηριότητες και πρωτοβουλίες διαμορφώνουν μια δυνατότητα στις θέσεις εργασίας. Απάντηση στην ανεργία αλλά και στα πλαίσια μιας αποδοχής ανοίγματος καινούριων δυνατοτήτων στην οικονομία θα δώσει λύσεις, θα δώσει απαντήσεις, θα διαμορφώσει αντιλήψεις διαφορετικές ώστε να σταθούμε ενεργητικά και στον πρωτογενή τομέα της οικονομίας, αλλά και τους υπόλοιπους τομείς. Εμείς επιλέξαμε καταρχήν να ασχοληθούμε με τον τομέα της σίτισης, που είναι σχετικά εύκολος τομέας, που θέλουμε να του προσδώσουμε ποιοτικά χαρακτηριστικά, χαρακτηριστικά τέτοια που κάνουν τη διαφορά. Θεωρώ ότι το στοίχημα στην ελληνική κοινωνία περνά μέσα από την κοινωνική οικονομία».
Ο Αντώνης Χριστονάκης, ψυχίατρος στο ΓΝΡ και αντιπρόεδρος του ΚοιΣΠΕ από την πλευρά του αναφέρθηκε στον διττό ρόλο των επιχειρήσεων ΚοιΣΠΕ για την κοινωνία αλλά και τους λήπτες υπηρεσιών ψυχικής υγείας αντίστοιχα.
Ειδικότερα ανέφερε: «Πρόκειται για μια επιχείρηση (σ.σ. το μουσικό καφενείο) που στόχο έχει να είναι βιώσιμη, ταυτόχρονα όμως αποτελεί μια θεραπευτική δομή. Έχει διττό ρόλο. Υπάρχουν φραγμοί στην κοινωνία που τους δημιουργούν οι ίδιοι οι άνθρωποι που κρατάνε σε απόσταση άτομα που έχουν μια περιπέτεια με την ψυχική τους υγεία από τον υπόλοιπο πληθυσμό. Όταν κανείς έρχεται σε επαφή με τους ανθρώπους αυτούς συνειδητοποιεί ότι δεν έχει μεγάλη διαφορά με αυτό που έχει ζήσει μέσα στο σπίτι του, δίπλα από το σπίτι του, στην ευρύτερη οικογένεια κτλ. Έτσι σιγά-σιγά έρχεται ο αποστιγματισμός. Επίσης τα ίδια αυτά τα άτομα έχουν μια απόσχιση από την κοινωνία. Όταν λοιπόν μπλέκουν την κοινωνία, αυτό είναι ένα χαρακτηριστικό το οποίο ατονεί. Όσον αφορά το κομμάτι της επανένταξης, μαθαίνουν δεξιότητες και βρίσκουν οι άνθρωποι αυτοί μια δουλειά κάτι που βοηθά σε κάποιο βαθμό στην οικονομική τους αυτονομία».
«Κοινωνικοποίηση, επανένταξη και επαγγελματική αποκατάσταση»
Η λειτουργία επιχειρήσεων υπό τη μορφή ΚοιΣ. Π.Ε έχει πολλά οφέλη για τους λήπτες ψυχικής υγείας αφού αποτελεί μια ολοκληρωμένη παρέμβαση ψυχοθεραπευτικής προσέγγισης. Δίνει τη δυνατότητα και την ευκαιρία στους λήπτες υπηρεσιών ψυχικής υγείας να επανενταχτούν με δημιουργικό τρόπο στην κοινωνία, να αποκατασταθούν επαγγελματικά, να νιώσουν δημιουργικοί και χρήσιμοι και να κοινωνικοποιηθούν. Το μουσικό καφενείο που φέρει το όνομα «Η φωλιά του κούκου» αποτελεί έναν ζεστό και φιλόξενο χώρο που οι λήπτες ψυχικής υγείας έχουν δημιουργήσει αφήνοντας το προσωπικό τους στίγμα στη διακόσμηση αλλά και στα προσφερόμενα προϊόντα τα οποία οι ίδιοι φτιάχνουν.
Ο Παναγιώτης Δρυγιαννάκης, κοινωνικός λειτουργός, εμψυχωτής και συντονιστής του μουσικού καφενείου «Φωλιά του κούκου» μιλώντας για το κατάστημα ανέφερε: «Η εργασία των ανθρώπων είναι υποστηριζόμενη από εμψυχωτές και ο σκοπός είναι η κοινωνικοποίηση των ληπτών ψυχικής υγείας, η επαγγελματική τους επανένταξη και η αποκατάσταση τους. Αυτό μπορούμε να το πετύχουμε μέσω της υποστηριζόμενης εργασίας, δηλαδή να εμψυχώνουμε τους λήπτες κατά τη διάρκεια της εργασίας και να είμαστε δίπλα τους την ώρα της δουλειάς. Κάθε εβδομάδα κάνουμε τέτοιες συναντήσεις με τα παιδιά- ομάδες όπου συζητάμε τα εργασιακά θέματα, τυχόν δυσκολίες, κάνουμε διαχείριση άγχους και συμπεριφοράς μέσα σε έναν επαγγελματικό χώρο. Παράλληλα κάνουμε και ατομικές συζητήσεις. Μέσα από τη λειτουργία του καταστήματος δείχνουμε στον κόσμο ότι τα παιδιά αυτά μπορούν να τα καταφέρουν και να ανταπεξέλθουν όταν υπάρχει ένα υγιές εργασιακό περιβάλλον. Ακόμα στο μαγαζί έχουμε δώσει το προσωπικό μας στίγμα. Όλες οι ζωγραφιές έχουν γίνει από εμάς, είναι δικές μας εμπνεύσεις, ώστε να φαίνεται η αγάπη που έχουμε γι’ αυτό που κάνουμε. Όλα τα προϊόντα που προσφέρουμε, τα φαγητά και τα ροφήματα φτιάχνονται από εμάς. Πάντα υπάρχουν άτομα εδώ να υποδεχτούν με ένα χαμόγελο και ζεστασιά όλους τους επισκέπτες».
Ενώ ερωτώμενος για τη μέχρι στιγμής ανταπόκριση του κόσμου είπε: «Πολλοί άνθρωποι έρχονται στο κατάστημα λόγω του κοινωνικού του χαρακτήρα, εκδηλώνοντας με αυτό τον τρόπο την αγάπη και τη στήριξη τους. Πολλοί όμως έρχονται χωρίς να ξέρουν και δεν αντιλαμβάνονται τη διαφορά από ένα κανονικό μαγαζί. Η εξυπηρέτηση και ποιότητα είναι η ίδια, δεν αλλάζει.
Αυτό δίνει τη χαρά και τη ζωντάνια στα παιδιά να πάρουν την τροφοδότηση, τα ερεθίσματα, τη δύναμη και την όρεξη να συνεχίσουν. Ο στόχος του μαγαζιού είναι να αυτοσυντηρείται, να βγάζει δηλαδή τα έξοδα του, τους προμηθευτές και κάποια στιγμή να γίνει κερδοφόρα, ώστε να κατανεμηθούν τα χρήματα στα παιδιά που εργάζονται ή και να διατεθούν σε μια νέα προσπάθεια που θα ξεκινήσει ο συνεταιρισμός».
«Κοινωνική oικονομία και ψυχική υγεία»
Εν τω μεταξύ στο ίδιο πλαίσιο διοργανώνεται τη Δευτέρα 6 Νοεμβρίου ημερίδα με θέμα «Κοινωνική οικονομία και ψυχική υγεία» που θα πραγματοποιηθεί στο επιμελητήριο στις 9 το πρωί. Η εκδήλωση αυτή ουσιαστικά έρχεται να επισφραγίσει, όπως ανέφερε ο κ. Λιοδάκης, μια προσπάθεια των τελευταίων ετών στον χώρο της ψυχοκοινωνικής αποκατάστασης από επαγγελματίες ψυχικής υγείας και συνεταιριστές για μια ολοκληρωμένη ψυχιατρική φροντίδα με κοινωνικά και κοινοτικά χαρακτηριστικά. Ο Κοι.Σ/.Π.Ε Ρεθύμνου «Αρωδαμός», όπως ανέφερε ο κ. Λιοδάκης, προσδοκά μέσα από την ημερίδα αυτή και τη λειτουργία του μουσικού καφενείου να γίνει η αρχή για συνέργεια ανάμεσα σε φορείς και υπηρεσίες για μια αλληλέγγυη οικονομία στην Κρήτη.
Ειδικότερα στη διάρκεια συνέντευξης τύπου χθες ο Αντώνης Λιοδάκης, πρόεδρος του ΚοιΣ.Π.Ε ανέφερε: «Η ημερίδα είναι σημειολογικά και ουσιαστικά μια σημαντική συνάντηση για την κοινωνική οικονομία στο Ρέθυμνο και για την προσπάθεια που ο ΚΟΙΣΠΕ Ρεθύμνου έχει κάνει τα τελευταία χρόνια, να διαμορφώσει μια επιχειρηματικότητα στον χώρο της ψυχικής υγείας και της ψυχοκοινωνικής αποκατάστασης. Δηλαδή αντιλαμβανόμαστε την ολοκληρωμένη ψυχιατρική παρέμβαση και στον τομέα της θεραπείας και στον τομέα της εργασίας και στον τομέα της κοινωνικής ζωής. Στην ημερίδα που θα γίνει στο επιμελητήριο με εκλεκτούς εισηγητές στον χώρο της κοινωνικής οικονομίας θα αναφερθούμε στα προβλήματα και τις επιτυχίες που είχαμε σαν ΚοιΣ.Π.Ε το τελευταίο διάστημα, ώστε να μπούμε στον χώρο της επιχειρηματικότητας. Η ημερίδα αυτή με όλους τους συμπράττοντες φορείς της πόλης- έχουμε καλέσει περιφέρεια, δήμο, Νοσοκομείο, εκκλησία, τον σύλλογο ατόμων με ειδικές ανάγκες, τον δικηγορικό σύλλογο, τον ιατρικό σύλλογο, τον σύλλογο οικογενειών και φίλων για την ψυχική υγεία και πολλούς άλλους, ώστε να δημιουργήσουμε τις καλύτερες προϋποθέσεις για το ξεκίνημα αυτής της δραστηριότητας του ΚΟΙΣΠΕ μέσα από αυτό το μουσικό καφενείο «στη φωλιά του κούκου».