Η πολυσυζητημένη τελευταία ταινία του Παντελή Βούλγαρη «Τελευταίο Σημείωμα» σε σενάριο του ιδίου από κοινού με την Ιωάννα Καρυστιάνη, που προβάλλεται στις αίθουσες των κινηματογράφων από τις 26 Οκτωβρίου, έχει κερδίσει το κοινό.
Η ταινία αφορά μια από τις πιο γνωστές σελίδες της πρόσφατης ελληνικής ιστορίας, αυτής του εμφυλίου. Ένα κινηματογραφικό «σημείωμα» μνήμης, σεμνότητας και αναστοχασμού και σύμφωνα με τον σκηνοθέτη στο τρίπτυχο αξιοπρέπεια, συντροφικότητα και αγωνιστικότητα, συναντιούνται τα μηνύματα της ταινίας για την σημερινή Ελλάδα της οικονομικοκοινωνικής κρίσης.
Η εκτέλεση 200 αγωνιστών την 1η Μαΐου 1944 στην Καισαριανή, από τους Γερμανούς κατακτητές, ως αντίποινα για τη δράση της ελληνικής αντίστασης είναι το θέμα της ταινίας που αφηγείται την ιστορία της εξαιρετικά γενναίας πράξης του Ναπολέοντα Σουκατζίδη, ο οποίος, αν και έχει την συμπάθεια του Γερμανού διοικητή Καρλ Φίσερ, επιλέγει να θυσιαστεί.
Ο Παντελής Βούλγαρης, με την ευαίσθητη ματιά του και γνώση της Ιστορίας, καταγράφει τόσο τα δεινά της χώρας από τους Ναζί, όσο και τις σχέσεις που αναπτύσσονται μέσα στη φυλακή ανάμεσα στους κρατούμενους, αφήνοντας νύξεις για τις συγκρούσεις που αναπόφευκτα οδήγησαν στον Εμφύλιο.
Ο γνωστός σκηνοθέτης, βρέθηκε χθες το βράδυ στο Ρέθυμνο, στον κινηματόγραφο «Cineland Παντελής όπου προβάλλεται το «Τελευταίο Σημείωμα» και το κινηματογραφόφιλο κοινό της πόλης είχε την ευκαιρία να συνομιλήσει μαζί του, για την ταινία.
Ο κ. Βούλγαρης εμφανίστηκε ικανοποιημένος για την ανταπόκριση που δείχνει ο κόσμος αφού όπου κι αν προβάλλεται η ταινία, οι αίθουσες γεμίζουν.
Μιλώντας γι’ αυτήν την αποδοχή, συγκινείται. Ειδικά όταν μιλά για την νεολαία λέγοντας πως τα νέα παιδιά αγκάλιασαν το «Τελευταίο Σημείωμα» σε βαθμό που δεν περίμενε, γεγονός που τον εξέπληξε ευχάριστα αφού μια ταινία κατοχής κατάφερε να καθηλώσει τους μαθητές.
Ειδικότερα, ο Παντελής Βούλγαρης, όταν του ζητήθηκε από τους δημοσιογράφους να σχολιάσει το γεγονός της αποδοχής που έχει η ταινία του από τον κόσμο, είπε μεταξύ άλλων: «Έκανα την ταινία «για να βρω ησυχία» ο ίδιος , αφού γνώριζα τι είχε συμβεί ιστορικά. Όμως, χαίρομαι πάρα πολύ γιατί πραγματικά είναι πολύ θερμή η ανταπόκριση του κόσμου. Αυτό που εισπράττω είναι αγάπη. Δεν είμαι και ο αγαπημένος σκηνοθέτης των κριτικών, όμως γενικά ακούω να λένε ότι αυτή είναι η καλύτερή μου ταινία. Όταν κάνεις μια ταινία δεν ξέρεις τι να περιμένεις. Ελπίζεις, γι’ αυτό και την κάνεις. Το ιδιαίτερο, γιατί και άλλες δικές μου ταινίες αγαπήθηκαν από τον κόσμο, είναι η συγκίνηση που βλέπω στις προβολές. Ο κόσμος κάθεται μέχρι το τέλος να δει μέχρι και όλους τους τίτλους της ενώ επικρατεί η απόλυτη σιωπή σε όλη την διάρκεια της προβολής».
Ο κ. Βούλγαρης, κάνει ιδιαίτερη αναφορά για την ανταπόκριση των νέων παιδιών, των μαθητών, στην ταινία, λέγοντας: «Θεωρούσα αδύνατον τα παιδιά που σήμερα ασχολούνται με τα κόμικς, με τα ηλεκτρονικά και τα εφέ, να μπουν στην αίθουσα και να δουν με τόση προσοχή και αφοσίωση την ταινία μου.
Πριν μια εβδομάδα έγινε μια προβολή στα Χανιά που το κοινό ήταν 420 παιδιά. Από κάθε Λύκειο ήταν 20 μαθητές. Σκεφτόμουν ότι θα μπουν στην αίθουσα και θα αρχίσουν το καλαμπούρι. Κάθισα κι εγώ μέσα στην προβολή -κάτι που κάνω σπάνια- και μετά από δυο λεπτά επικρατούσε απόλυτη σιωπή. Το ίδιο συμβαίνει παντού. Αυτό δεν το έχω ξαναζήσει και χαίρομαι γιατί μέσα από την τέχνη, μέσα από αυτήν μου την ταινία, «μίλησε» ένα τόσο σημαντικό ιστορικό γεγονός».
Τα γυρίσματα της ταινίας έγιναν στην Κρήτη, το μεγαλύτερο μέρος των οποίων στις Φυλακές Ιτζεδίν στα Χανιά, ενώ συμμετείχαν εκατοντάδες Κρητικοί ως κομπάρσοι με τους οποίους ο σκηνοθέτης ανέπτυξε μια ζεστή σχέση.
«Δεθήκαμε τόσο πολύ μεταξύ μας, που άκουγα κάθε μέρα εμπειρίες από τους ανθρώπους που παίξανε στην ταινία, διαλόγους, κάποιοι μάλιστα μου φέρνανε μαντινάδες κάθε μέρα. Ο κινηματογράφος έχει αναφορά στο σκηνοθέτη αλλά πρέπει να βρει και κόσμο που θα συμμετάσχει και θ’ αγαπήσει αυτό που θέλει να κάνει. Αυτό έγινε με το «Τελευταίο Σημείωμα», αυτή την συμμετοχή και την αγάπη συνάντησα και το αποτέλεσμα φάνηκε στο τέλος» ανέφερε ο Παντελής Βούλγαρης.
Ο σκηνοθέτης χαρακτήρισε τον εαυτό του «άρρωστο» με την ιστοριογραφία, λέγοντας πως αν και ερευνώντας ιστορικά γεγονότα δεν έχει πάντα στο μυαλό του να τα κάνει ταινία, όμως προκύπτει αυτό στο τέλος.
Το επόμενο κινηματογραφικό του βήμα ωστόσο, μάλλον δεν θα είναι η γέννηση μιας ακόμα ιστορικής ταινίας. Ερωτώμενος σχετικά από τα «Ρ.Ν.», ο Παντελής Βούλγαρης, έδωσε το στίγμα της επόμενης δουλειάς του η οποία είναι εμπνευσμένη από μια μαθητική δημιουργία, από μια ιστορία που είδε να εκτυλίσσεται σε ταινία μικρού μήκους που έχουν γυρίσει μαθητές ενός σχολείου των Χανίων.
«Έκανα τέσσερις ταινίες ιστορικές, δύσκολες. Τέσσερις ταινίες εποχής (εννοεί τις ταινίες «Νύφες», «Ψυχή Βαθιά», «Μικρά Αγγλία»). Από την στιγμή που θα αποφασίσεις να κάνεις κάτι που θα αναφέρεται στο παρελθόν, «μαρτυράς, υποφέρεις». Δεν υπάρχει τίποτα που να μπορεί να σε βοηθήσει πέρα από τα βιβλία. Τώρα όμως με ενδιαφέρει το παρόν, το σήμερα. Πριν μια εβδομάδα που ήμουν στα Χανιά συζήτησα με τον Ματθαίο Φρατζεσκάκη (διευθυντή του Φεστιβάλ Κινηματογράφου Χανίων). Ο Μαθιός κανει σινε-μαθήματα στα σχολεία. Τα σχολεία «γυρίζουν» μικρές ταινίες. Είδα περίπου 40 τέτοιες ταινίες που δημιούργησαν μαθητές. Και βρήκα μέσα ίχνη ιστοριών με μεγάλο ενδιαφέρον, που θα μπορούσα να τις έχω κάνει κι εγώ. Μία απ’ αυτές τις ιστορίες, που δεν μπορώ να σας αποκαλύψω, με συγκίνησε ιδιαίτερα. Μου ήρθε μια ιδέα και την είπα στην Ιωάννα (εννοεί την σύζυγο του Ιωάννα Καρυστιάνη). Εκείνη τρελάθηκε και μου απάντησε: «Αυτό είναι!».