Έφυγε από τη ζωή τα ξημερώματα του Σαββάτου ο σπουδαίος επιστήμονας, ο διαπρεπής βιολόγος, από τους κορυφαίους του κόσμου, Φώτης Καφάτος. Ο θάνατος του γέμισε με θλίψη και συγκίνηση τους απανταχού Έλληνες βιολόγους πολλές γενιές εκ των οποίων υπήρξαν μαθητές του.
Η κηδεία του Φώτη Καφάτου θα γίνει σήμερα στις 12:30 στον μητροπολιτικό ναό του Αγίου Μηνά στο Ηράκλειο της Κρήτης.
Η ακαδημαϊκή κοινότητα αλλά και ο πολιτικός κόσμος με μηνύματα τους εξέφρασαν τη θλίψη τους για την απώλεια του Φώτη Καφάτου.
«Ο Φώτης Καφάτος, ένας από τους σημαντικότερους μοριακούς βιολόγους διεθνώς και ένας από τους θεμελιωτές του Πανεπιστημίου Κρήτης, έφυγε από τη ζωή αφήνοντας μεγάλη κληρονομιά στους φοιτητές και τους συναδέλφους του. Συλλυπητήρια στους οικείους του», αναφέρει σε συλλυπητήριο μήνυμα του ο πρωθυπουργός Αλέξης Τσίπρας.
«Ο Φώτης Καφάτος ήταν ένας κορυφαίος επιστήμονας, σπουδαίος δάσκαλος και πάντα παθιασμένος με την Κρήτη! Μακάρι πολλοί νεότεροι να ακολουθήσουν τα βήματά του», αναφέρει πρόεδρος της Ν.Δ. Κυριάκος Μητσοτάκης.
Ο υπουργός Υγείας, Ανδρέας Ξανθός, σε συλλυπητήριο μήνυμα του αναφέρει: «Ο Φώτης Καφάτος υπήρξε ένας διεθνώς αναγνωρισμένος καθηγητής μοριακής βιολογίας, μια επιστημονική προσωπικότητα παγκόσμιας εμβέλειας που τίμησε την Ελλάδα και την Κρήτη στο εξωτερικό με κορυφαίες διακρίσεις στην έρευνα και στη διδασκαλία. Υπήρξε θεμελιωτής της σύγχρονης έρευνας στη βιολογία στην Ελλάδα, δίδαξε στο Πανεπιστήμιο Κρήτης και ήταν συνιδρυτής του Ιδρύματος Τεχνολογίας και Έρευνας. Με το πλούσιο ερευνητικό και ακαδημαϊκό του έργο έχει αφήσει μια ανεξίτηλη «σφραγίδα» στον χώρο του δημόσιου πανεπιστήμιου και μια πολύτιμη παρακαταθήκη για τις νέες γενιές βιοεπιστημόνων και πανεπιστημιακών δασκάλων. Θερμά συλλυπητήρια στην οικογένεια του».
Ο αναπληρωτής υπουργός Έρευνας και Καινοτομίας Κώστας Φωτάκης από την πλευρά του στο συλλυπητήριο μήνυμα του αναφέρει:
«Ο Φώτης Καφάτος, ο επιστήμονας, ο δάσκαλος, ο δημιουργός έφυγε. Η ελληνική επιστημονική κοινότητα αποχαιρετά με θλίψη τον διακεκριμένο ερευνητή που τίμησε την χώρα στον διεθνή επιστημονικό στίβο, τον εμπνευσμένο καθηγητή Βιολογίας στο Πανεπιστήμιο Αθηνών, τον πρωτεργάτη του Πανεπιστημίου Κρήτης, τον δημιουργό του Ινστιτούτου Μοριακής Βιολογίας και Βιοτεχνολογίας του ΙΤΕ.
Το έργο του αφήνει ισχυρό επιστημονικό αποτύπωμα το οποίο θα θυμόμαστε και θα τιμούμε πάντα.
Το ΥΠΠΕΘ εκφράζει θερμά συλλυπητήρια στην οικογένειά του και ο ΑΝΥΠ, αρμόδιος για θέματα Έρευνας και Καινοτομίας Κώστας Φωτάκης θα παραστεί στην κηδεία του εκπροσωπώντας το ΥΠΠΕΘ και τη ΓΓΕΤ.
Ως ελάχιστη έκφραση τιμής στην μνήμη του η κηδεία θα τελεστεί δημοσία δαπάνη“.
Ο Περιφερειάρχης Κρήτης, Σταύρος Αρναουτάκης, σε συλλυπητήρια δήλωση του αναφέρει: «Ο Φώτης Καφάτος διακρίθηκε διεθνώς για το πολυσήμαντο έργο του και την πολύτιμη προσφορά του στην επιστήμη ως Ακαδημαϊκός δάσκαλος και ερευνητής. Ο εκλιπών συμπατριώτης μας τιμήθηκε με Ανώτερες και Ανώτατες διακρίσεις στην Ελλάδα και στο εξωτερικό ενώ προέβαλλε διεθνώς την Κρήτη και γενικότερα την χώρα μας. Εκφράζω τα θερμά μου συλλυπητήρια στην οικογένεια του Φώτη Καφάτου αλλά και στην ακαδημαϊκή κοινότητα που γίνεται φτωχότερη».
Σε ψήφισμα του Δ.Σ. του ΙΤΕ, αναφέρεται:
«Το διοικητικό συμβούλιο του Ι.Τ.Ε. σε έκτακτη συνεδρίασή του, μετά την είδηση του θανάτου του Διαπρεπούς Επιστήμονα και Πρωτοπόρου Ερευνητή Φώτη Καφάτου, ιδρυτικού στελέχους του ΙΤΕ και πρώτου διευθυντή του Ινστιτούτου Μοριακής Βιολογίας και Βιοτεχνολογίας του Ιδρύματος (1982 – 1993), εκφράζει τη βαθύτατη θλίψη και οδύνη του και ομόφωνα αποφασίζει:
Να εκδώσει το παρόν ψήφισμα, το οποίο και να αποστείλει στην οικογένεια του εκλιπόντος με τα θερμότατα συλλυπητήριά του.
Να ανακηρύξει την Τρίτη 21η Νοεμβρίου 2017, ημέρα κηδείας του εκλιπόντος, ως ημέρα πένθους για το ΙΤΕ.
Να παραστεί στην κηδεία του εκλιπόντος και ο πρόεδρος του διοικητικού συμβουλίου να εκφωνήσει επικήδειο λόγο.
Να καταθέσει το ποσό των 3.000 ευρώ για την ενίσχυση του θεσμού του Βραβείου Αριστείας στη Βιολογία «Φώτης Καφάτος» της Πανελλήνιας Ένωσης Βιοεπιστημόνων.
Να διοργανώσει διεθνές συνέδριο στη μνήμη του εκλιπόντος στην επιστημονική του περιοχή.
Να δημοσιεύσει το παρόν ψήφισμα στον τύπο».
Το παρακάτω ψήφισμα εξέδωσε το πρυτανικό συμβούλιο του Πανεπιστημίου Κρήτης: «Το πρυτανικό συμβούλιο του Πανεπιστημίου Κρήτης στην είδηση του θανάτου του ομότιμου καθηγητή του τμήματος Βιολογίας του Πανεπιστημίου Κρήτης ΦΩΤΗ ΚΑΦΑΤΟΥ συνήλθε εκτάκτως σήμερα, 18.11.2017 στο Ηράκλειο, εξήρε την προσωπικότητα του εκλιπόντος καθώς και τις πολύτιμες υπηρεσίες που πρόσφερε στο Ίδρυμα ως ακαδημαϊκός δάσκαλος και ερευνητής, και αποφάσισε:
• Να εκφράσει τα θερμά του συλλυπητήρια στην οικογένεια του εκλιπόντος
• Να αναρτηθεί μεσίστια η σημαία του Ιδρύματος την ημέρα της κηδείας
• Να παραστεί στη νεκρώσιμη ακολουθία ο πρύτανης του Πανεπιστημίου
Κρήτης και να εκφωνήσει επικήδειο λόγο
• Να δημοσιευθεί το παρόν ψήφισμα στον τοπικό τύπο».
Σε ανακοίνωση του το τμήμα Βιολογίας του Πανεπιστημίου Κρήτης αναφέρει:
«Το τμήμα Βιολογίας του Πανεπιστημίου Κρήτης πληροφορήθηκε με βαθιά θλίψη τον θάνατο του ομότιμου καθηγητή του Τμήματος Βιολογίας Φώτη Καφάτου.
Κορυφαίος επιστήμονας, επίμονος κυνηγός της επιστημονικής αλήθειας, βαθιά Κρητικός, ο Φώτης ήταν ο εμπνευστής και εκ των ιδρυτικών μελών του τμήματός μας, αλλά και του Πανεπιστημίου Κρήτης γενικότερα.
Ο Φώτης ήταν δάσκαλος πολλών από τους πρώτους καθηγητές του τμήματός μας και καθοριστικός παράγων στην απόφασή τους να επαναπατριστούν για να στελεχώσουν μια προσπάθεια ανάπτυξης πρωτοπόρου βιολογικής έρευνας. Τον θυμόμαστε σαν την ήρεμη δύναμη μεν, αλλά και για την ατέλειωτη επιμονή του να πετύχει τους στόχους του, που δεν ήταν άλλοι από τη δημιουργία ενός κέντρου αριστείας στη Βιολογία στον τόπο γέννησής του, στην Κρήτη.
Ο Φώτης δημιούργησε ένα φυτώριο ιδεών, μία νέα σχολή σκέψης στη βιολογία με καταλυτική επίδραση για την Ελλάδα αλλά και πέρα απ’ αυτήν. Φεύγοντας αφήνει πίσω του μία πλούσια και ζωντανή παρακαταθήκη. Είναι πια καθήκον όλων των μελών του Τμήματος Βιολογίας να κρατήσουμε το όνειρό του ζωντανό και να το συνεχίσουμε.
Εκφράζουμε τα θερμά μας συλλυπητήρια στην οικογένειά του».
Συνοπτικό βιογραφικό
Ο Φώτης Καφάτος γεννήθηκε στο Ηράκλειο της Κρήτης το 1940. Ήταν το δεύτερο παιδί του γεωπόνου Κώστα Καφάτου που καταγόταν από το Μοναστηράκι Ρεθύμνου και της δασκάλας Ελένης Ξηρουδάκη.
Σπούδασε ζωολογία στο Πανεπιστήμιο Cornell και βιολογία στο Πανεπιστήμιο Harvard, από όπου έλαβε το διδακτορικό του το 1965, και κατόπιν διετέλεσε καθηγητής μέχρι το 1994 και διευθυντής του τομέα Κυτταρικής και Αναπτυξιακής Βιολογίας (1978-1981). Από το 1972 έως το 1982 διετέλεσε καθηγητής Γενικής Βιολογίας στο Πανεπιστήμιο Αθηνών, θέση από την οποία παραιτήθηκε για να υπηρετήσει ως Καθηγητής Μοριακής και Αναπτυξιακής Βιολογίας στο νεοσύστατο τότε Πανεπιστήμιο Κρήτης.
Ήταν ο πρωτεργάτης της ίδρυσης του Ινστιτούτου Μοριακής Βιολογίας και Βιοτεχνολογίας (ΙΜΒΒ), του Ιδρύματος Τεχνολογίας και Έρευνας, του οποίου υπήρξε Διευθυντής από το 1982 έως το 1993. Διετέλεσε Γενικός Διευθυντής και Επικεφαλής Ερευνητικής Ομάδας στο European Molecular Biology Laboratory (EMBL) στη Χαϊδελβέργη από το 1993 έως το 2005, οπότε εκλέχθηκε καθηγητής Ανοσογονιδιωματικής στο Imperial College στο Λονδίνο. Εργάστηκε με επιμονή για την δημιουργία του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου Έρευνας (ERC) και υπηρέτησε ως πρώτος Πρόεδρος του Επιστημονικού του Συμβουλίου (2006-2010).
Ήταν ένας από τους πρωτοπόρους της μοριακής βιολογίας. Υπήρξε ένας από τους θεμελιωτές των προγραμμάτων ανάγνωσης του DNA των εντόμων, μεταξύ των οποίων και του κουνουπιού, φορέα της ελονοσίας στον άνθρωπο. Επίσης συνέβαλε καθοριστικά στην ανάπτυξη νέων προσεγγίσεων για την καταπολέμηση της ελονοσίας.
Έχει στο ενεργητικό του πάνω από 350 δημοσιεύσεις. Το έργο του έχει αναγνωριστεί με πολυάριθμα μετάλλια και τιμητικούς τίτλους ενώ έχει λάβει θέσεις καθηγητή, διευθυντή, μέλους διοικητικών συμβουλίων και επιστημονικών επιτροπών σε περίπου 50 ιδρύματα και οργανισμούς. Επίσης υπήρξε μέλος σε 9 ακαδημίες, όπως ο Ευρωπαϊκός Οργανισμός Μοριακής Βιολογίας (EMBO), η Εθνική Ακαδημία Επιστημών των ΗΠΑ, η Royal Society of London, η Γαλλική Ακαδημία Επιστημών, η Ευρωπαϊκή Ακαδημία Επιστημών και η Ποντιφική Ακαδημία Επιστημών.
Η Πανελλήνια Ένωση Βιοεπιστημόνων έχει θεσπίσει το Βραβείο Αριστείας στη βιολογία «Φώτης Καφάτος» που απονέμεται κάθε 2 χρόνια, τελεί υπό την αιγίδα της ΓΓΕΤ και υποστηρίζεται από το ΙΤΕ.
Η συμβολή του στην πρόοδο και την ανάπτυξη του ΙΤΕ και της έρευνας στη βιολογία παγκοσμίως υπήρξε καθοριστική. Ο Φώτης Καφάτος ήταν ένας από τους πρωτεργάτες της ίδρυσης του Ερευνητικού Κέντρου Κρήτης (ΕΚΕΚ) – σημερινό ΙΤΕ. Κοντά του θήτευσαν κορυφαίοι επιστήμονες που υπηρέτησαν το ΙΜΒΒ και το ΙΤΕ. Το όραμά του για ένα Ινστιτούτο βασισμένο στην εξωστρέφεια και τη διατήρησή της επιστημονικής αριστείας προσέλκυσε εξαίρετους επιστήμονες από το εξωτερικό, ενώ η επιμονή του και η προσπάθεια που κατέβαλλε, σε καιρούς δύσκολους για την Έρευνα στην Ελλάδα, κατέστησαν το ΙΜΒΒ ένα από τα καλύτερα βιοϊατρικά ινστιτούτα της Ευρώπης. Οι μαθητές και οι συνεργάτες του θα θυμούνται πάντα τον απλό και χαμογελαστό δάσκαλο που τους εμφύσησε την αγάπη για την επιστήμη και την επιμονή να ακολουθούν τα όνειρά τους.