Έτοιμη είναι η τροπολογία του σχεδίου νόμου του Υπουργείου Υποδομών και Μεταφορών «Φορείς διαχείρισης προστατευομένων περιοχών και άλλες διατάξεις»,με την οποία ρυθμίζονται θέματα αρμοδιότητας του Υπουργείου Υποδομών και Μεταφορών που αφορούν μεγάλα δημόσια έργα.Η τροπολογία έγινε προκειμένου να επιταχυνθούν οι διαδικασίες ανάθεσης του έργου του Βόρειου Οδικού Άξονα Κρήτης και να επισπευσθεί η διαδικασία δημοπράτησης έργων με την μέθοδο της σύμβασης παραχώρησης.
Στην αιτιολόγηση του για την αναγκαιότητα της ρύθμισης, το Υπουργείο Υποδομών αναφέρει:
«Στόχος της προτεινόμενης ρύθμισης είναι ο Οργανισμός Ανασυγκρότησης Κρήτης να επιτελέσει αποτελεσματικότερα και ουσιαστικότερα το ρόλο του ως αναθέτουσα αρχή έργων και έργων παραχώρησης με επίκεντρο την επίσπευση των διαδικασιών της δημοπράτησης ως έργου παραχώρησης του Βόρειου Οδικού Άξονα Κρήτης ενός έργου απόλυτα αναγκαίου για την Κρήτη που αποτελεί ζητούμενο δεκαετιών. Παράλληλα υφίσταται ανάγκη για την άμεση δημοπράτηση χωρίς προσκόμματα και χρονοτριβές έργων παραχώρησης που θα συμβάλλουν άμεσα στην παραγωγική ανασυγκρότηση της χώρας και προς τούτο δημιουργούνται οι προϋποθέσεις με τις προτεινόμενες ρυθμίσεις για τις άρσεις τυχόν προσκομμάτων που δεν διευκόλυναν την ωρίμανση και δημοπράτησή τους».
Ειδικότερα:
1. Επανακαθορίζονται οι αρμοδιότητες της ανώνυμης εταιρείας «Οργανισμός Ανάπτυξης Κρήτης» (Ο.Α.Κ. Α.Ε. ). η οποία ασκεί εφεξής το σχεδιασμό, τη μελέτη, την κατασκευή, την εκμετάλλευση, τη διοίκηση, την επίβλεψη κατ την συντήρηση νέων ή σε εξέλιξη έργων οδικών υποδομών ή τμημάτων τους, που της ανατίθενται με υπουργική απόφαση.
Όπως αναφέρεται στην αιτιολογία της συγκεκριμένης ρύθμισης: «Με την παρ. 1 της προτεινόμενης διάταξης επιδιώκεται η αποτελεσματικότερη και απρόσκοπτη λειτουργία του Οργανισμού Ανάπτυξης Κρήτης προκειμένου να ανταποκριθεί ουσιαστικά στο έργο και στους σκοπούς ιδρύσεώς του. Με την τροποποίηση του άρθρου 3 του ν. 4138/2013 συγκεκριμένα προβλέπεται πλέον ότι ο Οργανισμός έχει την αρμοδιότητα για τον σχεδιασμό, μελέτη, κατασκευή, εκμετάλλευση, διοίκηση επίβλεψη και συντήρηση νέων ή σε εξέλιξη έργων οδικών υποδομών ή τμημάτων τους, που του ανατίθενται με απόφαση του Υπουργού Υποδομών και Μεταφορών».
Η παρ.1 της περιπτ. ι) της παρ.Δ 11 β) του άρθρου 3 του Ν.4138/2013 (Α’ 72) έλεγε ότι στους σκοπούς του Ο.Α.Κ. Α.Ε.,είναι και ο εξής:
«Ο σχεδιασμός, μελέτη, κατασκευή, εκμετάλλευση, διοίκηση και επίβλεψη του έργου του Βόρειου Οδικού Άξονα Κρήτης και του υπόλοιπου Διευρωπαϊκού Δικτύου Μεταφορών Κρήτης. Η συντήρηση θα γίνεται σύμφωνα με τα άρθρα 7 και 8 του ν. 3481/2006(Α’162) και των εφαρμοστικών αυτού αποφάσεων».
Ο παραπάνω σκοπός,με την ρύθμιση αντικαθίστανται ως εξής:
« Ο σχεδιασμός, μελέτη, κατασκευή, εκμετάλλευση, διοίκηση, επίβλεψη και συντήρηση νέων ή σε εξέλιξη έργων οδικών υποδομών ή τμημάτων τους, που του ανατίθενται με απόφαση του Υπουργού Υποδομών και Μεταφορών.»
2. Ρυθμίζονται θέματα σχετικά με τη διαδικασία ανάθεσης δημοσίων συμβάσεων έργου και συγκεκριμένα, μεταξύ άλλων, τίθεται ρητά ως απαραίτητη προϋπόθεση για τη υπογραφή της σύμβασης παραχώρησης έργου, η πραγματοποίηση των απαιτούμενων απαλλοτριώσεων και η ολοκλήρωση των αρχαιολογικών ερευνών.
Επιτρέπεται δε με αποφάσεις των αρμοδίων, κατά περίπτωση, Υπουργών, η υπογραφή της σύμβασης, σύμφωνα με την οριζόμενη διαδικασία, εφόσον έχουν συντελεστεί, τουλάχιστον κατά 75%, οι απαιτούμενες απαλλοτριώσεις και αρχαιολογικές έρευνες.
Η ρύθμιση αυτή,δίνει τη δυνατότητα της προκήρυξης μεγάλων εθνικών δημόσιων έργων (όπως ο ΒΟΑΚ) χωρίς να έχουν γίνει στο σύνολο τους οι απαλλοτριώσεις με την προϋπόθεση όμως να έχουν ολοκληρωθεί μέχρι την ημερομηνία υπογραφής της σύμβασης του έργου με τον ανάδοχο.
Ειδικότερα,στην σχετική ρύθμιση αναφέρονται τα εξής:
Τα τρίτο, τέταρτο και πέμπτο εδάφια της παρ. 2 του άρθρου 29 του ν. 4413/2016 (Α’ 148) αντικαθίστανται ως εξής: «Η υπογραφή της σύμβασης παραχώρησης έργου δεν πραγματοποιείται χωρίς την προηγούμενη συντέλεση των απαιτούμενων απαλλοτριώσεων και την ολοκλήρωση των αρχαιολογικών ερευνών.
Με απόφαση του Υπουργού Υποδομών και Μεταφορών για τα έργα του Υπουργείου Υποδομών και Μεταφορών και των εποπτευομένων φορέων του και με κοινή απόφαση του Υπουργού Υποδομών και Μεταφορών και του κατά περίπτωση αρμοδίου υπουργού επιτρέπεται η υπογραφή της σύμβασης παραχώρησης μετά από γνώμη του Τεχνικού Συμβουλίου Δημοσίων Έργων της Γενικής Γραμματείας Υποδομών, εφόσον έχουν συντελεσθεί απαλλοτριώσεις τουλάχιστον σε ποσοστό 75%, έχει εκπονηθεί η κατά το άρθρο 345 του ν. 4512/2018 (Α’ 5) Έκθεση Αναλυτικής Αρχαιολογικής Τεκμηρίωσης (Ε.Α.Α.Τ.), όπου απαιτείται, και υλοποιηθεί τουλάχιστον το 75% του φυσικού αντικειμένου αυτής, σύμφωνα με το ειδικότερο πρόγραμμα παράδοσης των χώρων εκτέλεσης του έργου, το οποίο και αποτελεί έγγραφο της σύμβασης παραχώρησης σύμφωνα με το άρθρο 36».