Της ΕΛΕΝΗΣ ΟΙΚΟΝΟΜΑΚΗ
Το όνομα του Άγγελου Πατσιά, είναι ταυτισμένο με μια καινοτομία. Αυτή της δημιουργίας ενός ελκυστικού σχολικού περιβάλλοντος και της διεύρυνσης των γνώσεων των μαθητών, πέρα από τα μέχρι πρότινος δεδομένα που ήθελαν δασκάλους και μαθητές να περιορίζονται μέσα σε μια σχολική αίθουσα τις ώρες διδασκαλίας και να ακολουθούν το παγιωμένο ωρολόγιο πρόγραμμα: εξέταση των μαθητών και παράδοση του επόμενου μαθήματος.
Ο Άγγελος Πατσιάς, την περασμένη δεκαετία, έγινε συνώνυμο του «Σχολείου της φύσης και των χρωμάτων». Κι αυτό το σχολείο ήταν σ’ ένα επαρχιακό σχολείο της Κρήτης, στο Ρέθυμνο και συγκεκριμένα στον Φουρφουρά Αμαρίου. Η καινοτομία που έκανε ξεχωριστό το συγκεκριμένο σχολείο και η φήμη του απλώθηκε σε όλη την Ελλάδα, ήταν η φιλοσοφία να βγουν δάσκαλοι και μαθητές έξω από την σχολική τάξη.
Ο κ. Πατσιάς ήταν μόλις 25 ετών όταν ανέλαβε τα καθήκοντά του στο Δημοτικό Σχολείο του Φουρφουρά. Σε διάστημα πέντε ετών, μαζί με άλλους δυο συναδέλφους του, το Γιάννη Μανωλακάκη και τη Γιούλη Μποσδελεκίδου, κατάφεραν ν’ αλλάξουν τα δεδομένα της συνηθισμένης διδασκαλίας και να καθιερώσουν νέους ορίζοντες και νέες μεθόδους στην αναζήτηση της μάθησης. Αυτό που κατά κύριο λόγο χαρακτηρίζει τον Άγγελο Πατσιά και τους δυο συναδέλφους του είναι η αγάπη τους για τα παιδιά. Γύρω από αυτή την αγάπη και τον σεβασμό για τους μικρούς τους φίλους κινήθηκε όλη τους η φιλοσοφία η οποία είχε εντυπωσιακό αποτέλεσμα. Γονείς, συνάδελφοι και μαθητές, λάτρεψαν την προσπάθεια και το έργο των τριών δασκάλων καταφέρνοντας όλοι μαζί να προβάλλουν το σχολείο του Φουρφουρά ως πρότυπο σύγχρονου σχολείου, ανατρέποντας τις παγιωμένες και πεπαλαιωμένες μεθόδους μάθησης. Στόχος τους ήταν να κινητοποιήσουν τους μικρούς μαθητές για να αναζητήσουν μόνοι τους τη γνώση.
Το «Σχολείο της φύσης και των χρωμάτων», έγινε βιβλίο από τον εκπαιδευτικό Άγγελο Πατσιά και παρουσιάστηκε το απόγευμα της Τρίτης στο Ρέθυμνο, στο βιβλιοπωλείο Κλαψινάκη.
Εκπαιδευτικοί, φίλοι αλλά και παλιοί μαθητές του κ. Πατσιά, βρέθηκαν εκεί για να δουν και να χαιρετίσουν τον αγαπημένο τους συνάδελφο και δάσκαλο, να τον ακούσουν να παρουσιάζει τις εμπειρίες του και τα συναισθήματά του κατά τη διάρκεια της θητείας του στο σχολείο του Φουρφουρά.
Ο Άγγελος Πατσιάς, μίλησε στα «Ρ.Ν.» για το βιβλίο, θυμήθηκε με αγάπη και νοσταλγία τα χρόνια της θητείας του στον Φουρφουρά, για τους συναδέλφους του που μαζί προσπάθησαν για την αλλαγή που ονειρεύτηκαν και υλοποίησαν στο σχολείο του Φουρφουρά.
«Το βιβλίο αφορά στο σχολείο του Φουρφουρά, το λεγόμενο «Σχολείο της φύσεως και των χρωμάτων», στο οποίο ζήσαμε πολύ ωραία πράγματα. Νιώθουμε καλά που υπάρχουν κάπου καταγεγραμμένες οι στιγμές αυτές και μπορούμε να τις θυμόμαστε και να τις συζητάμε. Νομίζω η σημερινή μέρα είναι μια ευκαιρία να ξανασυναντηθούμε με φίλους» μας ανέφερε, ενώ σχετικά με την απόφασή του να γράψει το βιβλίο αλλά και για το περιεχόμενό του, μας είπε: «Η συγγραφή του βιβλίου ήταν γρήγορη. Δηλαδή έγινε όταν έφυγα από το χωριό. Δεν μπορούσα να γράψω κάτι όσο ήμουν εκεί. Στην αρχή ξεκίνησα να καταγράφω πράγματα που είχαμε κάνει κατά τη διάρκεια της θητείας μου στο συγκεκριμένο σχολείο. Έπειτα σκέφτηκα ότι δεν ήταν αυτό το νόημα. Δεν ήθελα να δώσω σε κανέναν κάτι το οποίο μπορεί να βρει οπουδήποτε. Το θέμα είναι τι νιώθεις εσύ για αυτό που έγινε. Τι έχει σημαδέψει την ψυχή σου. Αυτά που θυμάσαι είναι και αυτά που σε δένουν συναισθηματικά. Επομένως, έγραψα αυτά με τα οποία εγώ έχω δεθεί συναισθηματικά μαζί τους. Το βιβλίο αποτυπώνει τα συναισθήματά μου και τις εμπειρίες μου στο σχολείο του Φουρφουρά. Νομίζω ότι είναι κάτι σαν ημερολόγιο. Δεν μπορώ να το χαρακτηρίσω ακριβώς. Αφορά γονείς, εκπαιδευτικούς, και εκείνους που τους ενδιαφέρει ο τομέας της εκπαίδευσης. Σε όλη αυτή την προσπάθεια είχαμε τη στήριξη των συναδέλφων, των γονιών και stop».
Ο κ. Πατσιάς, που έχει πλέον παραιτηθεί από δάσκαλος, πρόσθεσε: «Σήμερα δεν έχω εικόνα από το σχολείο του Φουρφουρά. Ελπίζω να υπάρχουν άνθρωποι που αγαπούν τα παιδιά και το σχολείο. Εγώ έχω παραιτηθεί. Το σχέδιο είναι να φτιάξουμε στη Θεσσαλονίκη ένα ιδιωτικό σχολείο, αυτή τη φορά με μια αγαπημένη συνάδελφο και δική μου δασκάλα. Ελπίζω να υλοποιηθεί κάποια στιγμή».
«Είναι πολύ σημαντικό δίνουμε στα παιδιά κίνητρο να αναζητήσουν, να φανταστούν και να κινητοποιηθούν»
Ο Άγγελος Πατσιάς, θέλοντας να μοιραστεί μαζί μας κάποιες από τις στιγμές του στο σχολείο του Φουρφουρά, από τις πρώτες μέρες που βρέθηκε εκεί μέχρι που ο καρποφόρησε ο σπόρος που έριξε με τους συναδέλφους του, μας είπε:
«Τη πρώτη μέρα στο σχολείο τη θυμάμαι χαρακτηριστικά, όταν συναντηθήκαμε με τον συνάδελφό μου τον Γιάννη τον Μανωλακάκη όταν πήγαμε στο σχολείο, όταν μας έδωσε ο πρώην διευθυντής ο κ. Παπαδήμος τα κλειδιά στο χέρι και μας είπε «τώρα το σχολείο ανήκει σε εσάς» και εμείς δεν ξέραμε τι να κάνουμε με αυτό το σχολείο. Ήταν μια πολύ περίεργη κατάσταση. Εκείνη τη στιγμή ένιωσα ένα πάγωμα, ένα μούδιασμα, διότι είχαμε μονάχα δύο χρόνια εμπειρίας. Όμως, όταν ταιριάζεις με τον άλλον και όταν έχεις τα ίδια μυαλά, βρίσκεις τρόπους να δημιουργήσεις. Λίγο μετά ήρθε και η συνάδελφος Γιούλη Μποσδελεκίδου. Προσπαθούσαμε να ακούμε τι έχουμε, τι λένε τα παιδιά και αν προχωράμε σύμφωνα με τις ανάγκες τους». Και συμπλήρωσε: «Όταν πήγαμε εκεί ξεκινήσαμε να ακούμε. Και αυτό είναι πολύ σημαντικό. Ακούγαμε τις ανάγκες του τόπου και σύμφωνα με τις ανάγκες που ακούγαμε, καταλαβαίναμε και βλέπαμε, σχεδιάζαμε και τα επόμενα βήματα. Όχι μακροπρόθεσμα. Τα παιδιά, οι γονείς, οι συνάδελφοι, έβαζαν τις δικές τους ιδέες, το δικό τους κομμάτι σε όλο αυτό και κούμπωνε. Κάθε χρονιά ήταν και διαφορετική από την προηγούμενη. Καμία χρονιά δεν ήταν ίδια. Όλα γίνονταν πολύ γρήγορα και πολύ όμορφα».
Με ιδιαίτερη νοσταλγία, ο κ. Πατσιάς αναφέρθηκε σε όλη την προσπάθεια και στον τρόπο με τον οποίο την αγκάλιασαν και την αγάπησαν οι μικροί μαθητές του Φουρφουρά.
«Για εμένα η top εκπαιδευτική χρονιά ήταν η τελευταία. Έρχονταν τα παιδιά στο σχολείο και τους κάναμε την εξής ερώτηση: «Παιδιά, σχεδιάζουμε μια αποικία στον Άρη, νομίζετε ότι μπορείτε να το κάνετε;» κι εκείνα έλεγαν ιδέες. Σκέφτονταν ποιοι είναι οι πλανήτες, πώς να φτιάξουμε στολές. Όλα αυτά τα πράγματα που έλεγαν τα παιδιά ήταν το μάθημά μας. Ήταν κομμάτια από την ύλη και μέσα από αυτά μαθαίναμε πράγματα. Ήταν ένα απίστευτο πράγμα να βλέπεις πως δημιουργούν, πως ψάχνονται και πως ανακαλύπτουν. Να βλέπεις δηλαδή τη γνώση να έρχεται επειδή την ψάχνουν τα παιδιά και να εμπλέκονται σε αυτό το πράγμα. Να έχουν μπει σε μια αποστολή. Τα παιδιά είναι για να σκέφτονται. Είναι σημαντικό να βάλεις την σπίθα και μετά να αφήσεις τα παιδιά να ψάχνονται. Ένα μάθημα λοιπόν γινόταν σε συνδυασμό βιώματος στο 70% και η διδασκαλία όπως τη φαντάζεται κανείς στο 30%.
Η διδασκαλία μου κατά κύριο λόγω βασίζονταν πάνω σε σενάρια. Το σκεπτικό ήταν το παιδί να νιώθει ότι είναι πρωταγωνιστής μιας περιπέτειας. Αυτό ήταν το σκεπτικό της όλης προσπάθειας και νοοτροπίας. Το κλειδί ήταν η βιωματικότητα, δηλαδή να δημιουργούμε ένα σενάριο και τα παιδιά να ψάχνουν για κάτι που τους ενδιαφέρει και να χρησιμοποιούν τα χέρια τους, την τέχνη. Δεν υπήρχαν παιδιά που είχαν μαθησιακές δυσκολίες, δεν φαίνονταν μαθησιακές δυσκολίες. Καθένας έβρισκε τη θέση του στην ομάδα και αυτό ήταν πάρα πολύ σημαντικό».
Κλείνοντας, ο Άγγελος Πατσιάς θέλησε να δώσει ένα μήνυμα στους ανθρώπους που θέλουν να ασχοληθούν με τον τομέα της εκπαίδευσης τονίζοντας ότι: «Είναι σημαντικό ο κάθε δάσκαλος που μπαίνει μέσα στην τάξη να ξέρει για ποιο λόγο είναι μέσα στην τάξη. Δεν μπορείς να γίνεις δάσκαλος διότι θέλεις να βρεις μια δουλειά στο δημόσιο. Αυτό δεν μπορεί να συμβεί διότι τα παιδιά μυρίζονται αυτόν που δεν αγαπάει εκείνο που κάνει με αποτέλεσμα να μην μαθαίνουν τίποτα από αυτόν. Είναι πολύ απλό το πράγμα. Τα παιδιά δεν μαθαίνουν τίποτα από κάποιον που δεν δένονται μαζί του και δεν του έχουν εμπιστοσύνη. Επιπλέον, είναι πολύ σημαντικό τα παιδιά να σκέφτονται με όραμα. Να τους δίνουμε κίνητρο να αναζητήσουν, να φανταστούν και να κινητοποιηθούν».