Οι Έλληνες είναι καχύποπτοι, ανασφαλείς, εσωστρεφείς, με χαμηλή κοινωνική εμπιστοσύνη και όχι ιδιαίτερα ανεκτικοί στη διαφορετικότητα. Δεν εμπιστεύονται τους πολιτικούς και θεωρούν πως η πολιτική δεν είναι κάτι σημαντικό για τη ζωή τους, αλλά ταυτόχρονα τάσσονται υπέρ της δημοκρατικής μορφής διακυβέρνησης και της ελευθερίας. Γενικότερα, χαμηλή είναι η εμπιστοσύνη των πολιτών προς τους θεσμούς, με εξαίρεση τα πανεπιστήμια, τα σώματα ασφαλείας, την εκκλησία.
Αυτά τουλάχιστον, μεταξύ άλλων, προκύπτουν από έρευνα που διενήργησε η διαΝΕΟσις, σε συνεργασία με το ΕΚΚΕ, στο πλαίσιο της World Values Survey (WVS), για το αξιακό προφίλ της ελληνικής κοινωνίας σήμερα.
Από τις απαντήσεις προκύπτει ότι μόνο 1 στους 3 Έλληνες θεωρούν ότι η πολιτική είναι κάτι «σημαντικό για τη ζωή τους», αντίθετα με τη θρησκεία, τον ελεύθερο χρόνο, την εργασία, τους φίλους και την οικογένεια, που είναι όλα σημαντικά για πάνω από το 85% των ερωτηθέντων.
Οι μόνοι θεσμοί που χαίρουν εμπιστοσύνης σε ποσοστό άνω του 50% είναι μόλις πέντε: πανεπιστήμια, ένοπλες δυνάμεις, αστυνομία, εκκλησία και δικαστήρια. Θεσμοί όπως το κοινοβούλιο, ο τύπος, η κυβέρνηση ή τα πολιτικά κόμματα έχουν ποσοστά εμπιστοσύνης κάτω του 15%.
Εντυπωσιακά είναι τα ευρήματα της έρευνας σε σχέση με τους φόβους και την ασφάλεια, όπου διαπιστώνεται ότι 1 στους 5 Έλληνες ανησυχεί για το ενδεχόμενο ενός εμφύλιου πολέμου, 2 στους 5 ανησυχούν για το ενδεχόμενο τρομοκρατικής επίθεσης και 1 στους 3 ανησυχεί για το ενδεχόμενο πολέμου που να αφορά τη χώρα του.
Η έλλειψη κοινωνικής εμπιστοσύνης είναι από τα σημαντικά συμπεράσματα της έρευνας. Eιδικότερα, το 99,5% των πολιτών δηλώνουν πως εμπιστεύονται άτομα της οικογένειάς τους, 83% «ανθρώπους που γνωρίζουν προσωπικά», 61% τους γείτονές τους, αλλά μόνο 1 στους 5 εμπιστεύεται «ανθρώπους άλλης εθνικότητας», 1 στους 5 «ανθρώπους άλλης θρησκείας» και μόνο 1 στους 10 εμπιστεύεται ανθρώπους που συναντάει για πρώτη φορά.
Άξια αναφοράς είναι η επιφυλακτικότητα και μη ανοχή των Ελλήνων στη διαφορετικότητα. Σύμφωνα με τα ευρήματα της έρευνας, 7 στους 10 Έλληνες δηλώνουν πως δεν θα ήθελαν για γείτονες τοξικοεξαρτημένους, 57% πως δεν θα ήθελαν πότες. Αυτές είναι οι μόνες κατηγορίες που πλειοψηφικό ποσοστό των ερωτηθέντων δήλωσε πως δεν θα ήθελε για γείτονες. Αλλά 1 στους 3 Έλληνες δηλώνουν πως δεν θα ήθελαν ομοφυλόφιλους, 1 στους 4 ότι δεν θα ήθελαν μετανάστες, 1 στους 5 ότι δεν θα ήθελαν άτομα «διαφορετικής θρησκείας». Ένα 8% των Ελλήνων, δε, δηλώνουν ότι δεν θα ήθελαν για γείτονες «ανύπαντρα ζευγάρια που συγκατοικούν».
Σημαντικό είναι το ποσοστό των Ελλήνων πολιτών που δεν βλέπουν με καλό μάτι τους μετανάστες, επηρεασμένοι από το κύμα μεταναστών που φτάνουν τα τελευταία χρόνια στη χώρα, γεγονός που φαίνεται να τους δημιουργεί φόβους, όπως προκύπτει από τις απαντήσεις των ερωτώμενων: Περίπου οι μισοί Έλληνες πιστεύουν πως οι μετανάστες έχουν αρνητική επίδραση στην ανάπτυξη της χώρας μας, 7 στους 10 πιστεύουν πως η μετανάστευση αυξάνει την εγκληματικότητα, 64% πιστεύουν πως «αυξάνει τον κίνδυνο τρομοκρατίας», 63,5% πως «αυξάνει την ανεργία». Επτά στους 10 Έλληνες συμφωνούν πως «όταν οι δουλειές είναι λίγες, οι εργοδότες πρέπει να δίνουν προτεραιότητα σε Έλληνες παρά σε μετανάστες» (αλλά μόνο 5 στους 10 νέους λένε το ίδιο).
Τέλος, οι 7 στους 10 πιστεύουν πως η κυβέρνηση πρέπει είτε να βάλει αυστηρά όρια στον αριθμό των ξένων που μπορούν να έρθουν στη χώρα, είτε να απαγορεύσει εντελώς την είσοδο τους.