Τα χρήματα συγγένεια δεν έχουνε / αλλά ούτε και φιλία
ασέβεια είναι σε αυτόν / που τα παίρνει χωρίς αμφιβολία!
Κόπους έχουνε τα χρήματα / για να τα αποκτήσεις
και νοστιμάδες στις ανάγκες σου /για να μπορείς να ζήσεις!
Του Πλούταρχου τις συμβουλές / όποιος θα τις τηρήσει
ποτέ εις το μέλλον του / χρήματα δεν θα δανείσει.
Το παραπάνω συμπέρασμα της παροιμίας μας συμβουλεύει να είμαστε τόσο προσεκτικοί εις τον τόπο που κατοικούμε και να διατηρούμε καλές σχέσεις με το σύνολο των ανθρώπων. Έτσι η ζωή προχωρεί ευχάριστη και το μέλλον του είναι περισσότερο ελπιδοφόρο μπροστά του. Η ζωή του επιβάλλει και απαιτείται να συνεργάζεται με συγγενείς και φίλους επαγγελματικά ή φιλικά όσο είναι απαραίτητο για να έχει πρόσωπο με την κοινωνία.
Ανάγκη είναι να αναφερθούμε όσο μπορούμε περισσότερο για τους λογαριασμούς (δανεισμούς – συμφωνίες) μεταξύ των ανθρώπων στο χώρο που κατοικούν και εργάζονται. Όταν αυτοί ανταποκρίνονται σε όλα, ουδείς λόγος υπάρχει αλλά όταν συμβαίνει το αντίθετο για διάφορους λόγους τότε προκύπτουν δυσάρεστες καταστάσεις.
Σε όλες αυτές τις συμπεριφορές του Πλούταρχου οι συμβουλές του αποτελούν σοφία για όσους τις ακολουθούν. Σχετικά τον 1ο μ.Χ. αιώνα είχε πει ότι ο δανεισμός είναι πράξη που πραγματοποιεί δύσκολες καταστάσεις και που αναγκάζουν τον άνθρωπο να συμπεριφερθεί σκληρά και το αποτέλεσμα είναι αδιόρθωτο όταν δεν ανταποκρίνεται στις υποχρεώσεις του. Οι καλοί λογαριασμοί πριν πολλά χρόνια δεν ήτανε μόνο στα χρήματα που αναφέρεται ο Πλούταρχος αλλά και με όλες τις εργασίες που εκτελούσε ο άνθρωπος στην ύπαιθρο με την γεωργία και με την κτηνοτροφία που ήτανε τα κύρια επαγγέλματά του και με τα προϊόντα τους που αποκτούσανε από αυτά. Επίσης και στο χωριό και στην πόλη που είχανε συναλλαγές ήτανε απαραίτητες για την πρόοδό τους.
Ορισμένοι ηλικιωμένοι που είναι ακόμα στη ζωή και έχουν ζήσει πολλές από αυτές τις καταστάσεις τις θυμούνται και τις διηγούνται σήμερα όταν συναντηθούν κυρίως στα καφενεία και στις επισκέψεις τους που πραγματοποιούν στα σπίτια τους.
Ο Μανούσος Κ. που κατοικούσε σε ορεινό χωριό του Βρύσινα είχε αγοράσει 15 πρόβατα από ένα καλό του φίλο. Η συμφωνία τους ήτανε όταν γεννήσουν και πουλήσει τα αρνιά τους να του δώσει τα μισά χρήματα και τα άλλα μισά όταν πληρωθεί το γάλα της χρονιάς από τον γαλατά που το πήγαινε.
Όταν πήρε όλα τα χρήματα αγόρασε ένα βοσκότοπο και δεν πλήρωσε τα πρόβατα αλλά είπε στον φίλο του ψέματα ότι έχει μεγάλη ανάγκη και θα του τα δώσει αργότερα. Όμως εκείνος είχε μάθει ότι είχε κάνει την αγορά. Αμέσως ήρθανε σε έντονη λογομαχία και προχωρήσανε σε δυσάρεστες ενέργειες ενώ αυτόματα χάθηκε και η φιλία τους.
Παρόμοια έπραξε και ο εξάδελφός του ο Κωστής Μ. όταν δεν είχε βεντέμα το λιόφυτό του επί τρία χρόνια. Αναγκάστηκε να πάρει 30 οκάδες τρικούρουπο λάδι από ένα μεγαλοκτηματία του διπλανού χωριού με την συμφωνία να το επιστρέψει όταν έχει βεντέμα. Τον επόμενο χρόνο είχανε φουλ όλα τα δέντρα αλλά δεν τήρησε την συμφωνία και προκύψανε παρόμοιες καταστάσεις.
Το ίδιο και με άλλο χωριανό που είχε πάρει 16 σιμισακά πρόβατα δεν ανταποκρίθηκε στη συμφωνία τους. Ακόμα και στην σπορά οι ίδιοι παίρνανε δανεικό σπόρο (στάρι, κριθάρι, ταγή, κουκιά κ.λπ.) και δεν βγήκανε στο λόγο τους.
Το περισσότερο ποσοστό των χωριανών δεν είχε τις παραπάνω συμπεριφορές και δεν είχε διαταραχθεί η συγγένεια και η φιλία τους σε όλα. Ήτανε στους λογαριασμούς τους άμεσα εκτελεστές όλων των υποχρεώσεών των.
Όπως ο Παναγιώτης Τ. που είχε την μεγαλύτερη οικογένεια στη γύρω περιοχή είχε πάρει και αυτός από τον ίδιο μεγαλοκτηματία τρικούρουπο λάδι 40 οκάδες να το επιστρέψει στη βεντέμα που θα είχε. Υπ’ όψιν ότι δεν είχε συγγένεια ούτε φιλία με το δανειστή. Κατά τύχη τον επόμενο χρόνο είχε γερή εσοδειά. Έβγαλε το πρώτο αλεστικό του και πήγε όλο το λάδι που αντιστοιχούσε στην συμφωνία τους. Μόλις τον είδε με το λάδι φορτωμένο σε δυο γαϊδάρους στα ασκιά απόρησε. Και του λέει ο Παναγιώτης: Αφεντικό, σου έφερα το λάδι που είχα πάρει πέρυσι και να είσαι καλά, πάντα να βοηθάς τους χωριανούς που δεν έχουν. Αυτός σκέφτηκε ότι έχει πολλά παιδιά και το ένα κουρούπι του είπε σου το χαρίζω για τα παιδιά σου και επειδή είσαι ντόμπρος στη συμφωνία μας Παναγιώτη.
Από τότε γίνανε οι καλύτεροι φίλοι στην περιοχή και τελειώνοντας του είπε: οι καλοί λογαριασμοί, Παναγιώτη, κάνουνε τους καλούς φίλους όπως λέει και η παροιμία. Εγώ εξυπηρετώ όλους τους χωριανούς αλλά ορισμένοι δεν έχουν λόγο. Φεύγοντας του πρόσθεσε: και καρπούς για σπόρο άμα χρειαστείς θα σου δώσω χωρίς να μου δώσεις παραπάνω ούτε μια οκά.
Μετά από πολλά χρόνια που είχε κρατήσει η παλιά εποχή, σιγά – σιγά έκανε την εμφάνισή της η νέα και την δέχθηκε ο άνθρωπος με ικανοποίηση. Έτσι αποχώρησε από τα δύσκολα βιώματα και σήμερα ανήκουν στο παρελθόν τους χωρίς όμως να έχουν διαγραφεί από τις ψυχές αυτών που τα ζήσανε.
Η νέα γενιά παίρνει πληροφορίες για όλα από τους προγόνους της και από τα βιβλία που είναι γραμμένα με κάθε λεπτομέρεια τα οποία βρίσκονται σε όλες τις βιβλιοθήκες του κράτους, των σχολείων, των συλλόγων κ.λπ.
Στη νέα εποχή που ζει τώρα ο άνθρωπος δεν επαναλαμβάνονται μεταξύ τους οι ίδιες συναλλαγές που είχε παλιά «συμφωνίες – δανεισμούς» με τα διάφορα υπάρχοντά του «προϊόντα – ζώα» κ.λπ.). Εκείνο μόνο που συνεχίζει να υπάρχει και περισσότερο αυξημένο είναι οι χρηματικές συναλλαγές αλλά με διαφορετικό τρόπο και είναι ελεγχόμενες περισσότερο για να μπορεί να επιβιώνει και να ελπίζει για ένα καλύτερο μέλλον.
Βέβαια και με τη νέα εποχή υπάρχουν άνθρωποι που δεν τηρούν τις μεταξύ των συμφωνίες ακόμα και με τις κρατικές των υποχρεώσεις, κυρίως στα οικονομικά, οπότε προκύπτουν όμοια και σοβαρά προβλήματα εις βάρος τους.
Και το κράτος μας έχει την υποχρέωση να ενδιαφέρεται με την συμμετοχή όλων για την πρόοδό του προκειμένου να μπορεί να ανταποκρίνεται προς όλες τις ανάγκες εις τον άνθρωπο να διαβιώνει με αξιοπρέπεια.
Για το λόγο αυτό τοποθετούνται εις την πολιτεία υπεύθυνοι που έχουν την υποχρέωση αλλά και οφείλουν να διαχειρίζονται όλα τα οικονομικά της σύμφωνα με τους νόμους που το επιβάλλουν για να μην έρχεται στην ανάγκη του δανεισμού όπως πριν χρόνια έχει πραγματοποιηθεί.
Ο Πλούταρχος πριν 20 αιώνες έδωσε γραπτές συμβουλές προκειμένου να αποφεύγονται οι δανεισμοί μεταξύ μας αλλά και μεταξύ άλλων δανειστών γιατί στο τέλος προκύπτουν άσχημα αποτελέσματα όπως; Πριν 9 χρόνια μεταξύ δυο αδελφών ο μεγαλύτερος ζήτησε από τον μικρότερο και πήρε δανεικά 40.000 ευρώ για να πληρώσει τις επαγγελματικές οικονομικές οφειλές του που προκύψανε από την οικονομική κρίση στη χώρα μας. Του είχε υποσχεθεί ότι τον επόμενο χρόνο θα επιστραφούν και με τους τόκους των.
Περάσανε 9 χρόνια και με πολλές δυσκολίες σταδιακά τα γύρισε αλλά προέκυψε διχόνοια μεταξύ των και ούτε τηλεφωνική επικοινωνία έχουν μεταξύ των.
Παρόμοια περίπτωση είναι ότι και το κράτος μας έκανε δανεισμό από άλλα κράτη και δεν ανταποκρίθηκε στην επιστροφή τους με αποτέλεσμα σήμερα να βαρύνουν τον άνθρωπο και να αδυνατεί να επιβιώνει όπως το επιθυμούσε.
Ο Πλούταρχος σαφώς το αναφέρει: Μην δανείζεσαι γιατί δεν θα επιστρέψεις ποτέ το χρέος σου και ότι οι οφειλέτες είναι δούλοι των δανειστών. Το 92 μ.Χ. μίλησε μπροστά σε ακροατήριο για τις σοβαρές συνέπειες του δανεισμού.
Τελειώνοντας είναι ανάγκη να προσθέσουμε για να μην πέσουμε ξανά θύματα του δανεισμού με τους στίχους:
Του Πλούταρχου τις συμβουλές / οφείλουμε να τις τηρούμε
να έχουμε το παραδάκι μας/ για να μπορούμε να ζούμε.
Αυτός που παίρνει δανεικά/ και δεν θα τα γυρίσει
επιζήμιος θα είναι στη ζωή / και βλαβερός στη φύση.
Πλούταρχε, έλα πάλι στη ζωή / να βάλεις μια τάξη
γιατί όλοι οι υπεύθυνοι / στα χρέη μας έχουνε βουλιάξει.
* Ο Γιάννης Τσακπίνης, είναι απόστρατος αξιωματικός