«Ειδικό πρόγραμμα απασχόλησης για 5.500 ανέργους πτυχιούχους ανωτάτων εκπαιδευτικών και τεχνολογικών ιδρυμάτων ηλικίας 22-29» ετήσιας διάρκειας, ανακοίνωσε πρόσφατα το υπουργείο Εργασίας, Κοινωνικής Ασφάλισης και Αλληλεγγύης. Όταν όμως, παράλληλα, διαβάσουμε τα στοιχεία του ΙΟΒΕ, σύμφωνα με τα οποία, η Ελλάδα καταγράφει το χαμηλότερο ποσοστό στην Ε.Ε. των 28 όσον αφορά την απασχόληση αποφοίτων ανώτατης εκπαίδευσης, καθώς οι άνεργοι αυτής της κατηγορίας ανέρχονται στους 250.000-260.000, το πρόγραμμα του Υπουργείου μοιάζει περισσότερο με σταγόνα στον ωκεανό και λίγη αισιοδοξία μπορεί να προσφέρει.
Μια ορθολογικότερη, άμεση, διαχείριση του προβλήματος θα ήταν ο σωστός σχεδιασμός και εφαρμογή συστηματικών παρεμβάσεων επαγγελματικού προσανατολισμού, τόσο για μαθητές και μαθήτριες δευτεροβάθμιας, όσο και για τις οικογένειές τους. Σύμφωνα με το πόρισμα του Ευρωπαϊκού Κέντρου για την Ανάπτυξη της Επαγγελματικής Κατάρτισης, CEDEFOP, για τα επαγγέλματα που έχουν μεγαλύτερη ζήτηση, φαίνεται ότι στην Ελλάδα έχουμε καλύψει δυνητικά τις ανάγκες μας σε ιατρικό και νοσηλευτικό προσωπικό, σε εκπαιδευτικούς, σε επαγγελματίες στον τομέα των θετικών επιστημών: τεχνολογίας, μηχανικής και μαθηματικών, ενώ έχουμε ελλείψεις σε ειδικούς πληροφορικής. Αυτό δε σημαίνει, φυσικά, ότι εργάζονται αρκετοί νοσηλευτές ή εκπαιδευτικοί. Σημαίνει απλά ότι αν διαθέταμε χρήματα θα μπορούσαμε να προσλάβουμε αυτούς τους επαγγελματίες χωρίς ιδιαίτερες δυσκολίες. Σε μια πιο «προωθημένη» περιγραφή, αυτό σημαίνει ότι, αν ξαφνικά σταματούσαν τα πανεπιστήμια της χώρας τη λειτουργίας τους, για κάποια χρόνια δε θα αντιμετωπίζαμε ελλείψεις στελέχωσης σε βασικούς επαγγελματικούς κλάδους τριτοβάθμιας εκπαίδευσης. Καθόλου παρήγορη σκέψη, καθώς τα πανεπιστήμια δεν υπάρχουν για να μεταδίδουν μόνο γνώση αλλά και για να τη «γεννούν», μέσω της έρευνας. Μια άλλη, άμεση, ορθολογικότερη, επιλογή για τη διαχείριση του προβλήματος είναι να ενισχυθούν προγράμματα μέσω των οποίων νέοι, άνεργοι, πτυχιούχοι αποκτούν καινούργια προσόντα και δεξιότητες με επαγγελματικό αντίκρισμα. Μία φιλόλογος που δουλεύει σε εφαρμογή για την εμπέδωση των αρχαίων ρημάτων μέσω του κινητού, ή ένας μηχανικός που μαζί με μία νοσηλεύτρια εργάζεται για το σχεδιασμό προσθετικών μελών, θα ήταν δύο από τα εκατοντάδες παραδείγματα.
Είναι πρόβλημα ορθής διαχείρισης ανθρώπινου δυναμικού και πόρων λοιπόν, σαν τη κρίση του ασφαλιστικού από την ανάποδη. Αν υπολογίσουμε στο κόστος προετοιμασίας για την εισαγωγή στην τριτοβάθμια (1,5 δισεκατομμύρια το χρόνο ξοδεύουν οι οικογένειες στην Ελλάδα για την εκπαίδευση των παιδιών τους) και τη δημόσια δαπάνη κατά τη διάρκεια των πανεπιστημιακών σπουδών, τότε σίγουρα έχουμε τους ακριβότερα πληρωμένους άνεργους πτυχιούχους. Επίσης το πρόβλημα δεν είναι καινούργιο. Για να δημιουργηθεί χρειάστηκαν αρκετές δεκαετίες κάκιστων πολιτικών αποφάσεων και υποταγής σε μικροκομματικά και άλλα πελατειακά συμφέροντα και μια μεγάλη οικονομική κρίση για να αναδειχθεί. Ποιος μπορεί να ξεχάσει το «κάθε πόλη με Πανεπιστήμιο, κάθε κωμόπολη με ΤΕΙ». Όμως ως κοινωνία δεν έχουμε πλέον ούτε την πολυτέλεια της αναβολής, ούτε το άλλοθι της άγνοιας.
Το ΙΟΒΕ, στις προτάσεις του, κάνει αναφορά στην ανάγκη αναπροσανατολισμού της ανώτατης εκπαίδευσης, από την προετοιμασία των αποφοίτων για την απασχόληση στο δημόσιο, στην απασχόληση στον ιδιωτικό τομέα, ιδιαίτερα σε χώρους με εξωστρεφή και εξαγωγικό προσανατολισμό. Αυτό φυσικά είναι εντελώς εκτός της γενικότερης αντίληψης των κυβερνώντων για το μέλλον του τόπου. Ο ΣΥΡΙΖΑ προτιμά να μοιράζει επιδόματα ανεργίας καθώς έτσι, με επιδόματα και προσλήψεις ημετέρων στο δημόσιο, δημιουργούνται σχέσεις εξάρτησης με τους ψηφοφόρους. Θα πρέπει να περιμένουμε την αποχώρησή τους.
Όταν όμως αυτό συμβεί η νέα κυβέρνηση θα χρειαστεί θεμελιακές αλλαγές. Για να παραφράσω το αγαπημένο σύνθημα του κ. Τσίπρα μεγάλη αναταραχή, θαυμάσια κατάσταση, κακή κατάσταση, δραστικές αλλαγές. Ο αναπροσανατολισμός της ανώτατης εκπαίδευσης δε θα συμβεί χωρίς συγκρούσεις με κατεστημένες νοοτροπίες και αγκυλώσεις, ούτε όμως χωρίς σοβαρό κοινωνικό διάλογο και όραμα για το μέλλον. Σίγουρα δε θα συμβεί αν οι επόμενες εκλογές φέρουν ανακύκλωση παλιών προσώπων.
* Η Μαργαρίτα Γερούκη είναι πολιτική υπεύθυνη του Τομέα Παιδείας για το Ποτάμι