Ξεκίνησε χθες στο Ηράκλειο και συνεχίζεται το Σάββατο στις 10 το πρωί στο Χαρουπόμυλο Πανόρμου, το 1ο Μεσογειακό Επιστημονικό Συνέδριο με θέμα «Η αναγέννηση της καλλιέργειας της χαρουπιάς στη Μεσόγειο».
Στο συνέδριο συμμετέχουν εμπειρογνώμονες, ακαδημαϊκοί, από την Ισπανία, την Πορτογαλία, την Κύπρο, την Αίγυπτο και την Ελλάδα, οι οποίοι συζητούν σχετικά με: τη διατροφική αξία και τις φαρμακευτικές ιδιότητες του χαρουπιού, την ανάδειξη της πολιτισμικής αξίας της χαρουπιάς, την καλλιέργεια της χαρουπιάς ως εναλλακτικής επιλογής εν όψει της παγκόσμιας κλιματικής αλλαγής, τη δυνατότητα παραγωγής νέων καινοτόμων προϊόντων στο μέλλον και τη διερεύνηση των δυνατοτήτων για τη δημιουργία Δικτύου με φορείς από τις παραπάνω χώρες.
Στο τέλος του συνεδρίου προγραμματίζεται συζήτηση σε στρογγυλό τραπέζι, στην οποία θα παρίστανται εκπρόσωποι φορέων, καλλιεργητών, μεταποιητών και επιστημόνων.
Το Συνέδριο διοργανώνεται από την Πολιτιστική Εταιρεία Πανόρμου «Επιμενίδης» και το Πανεπιστήμιο Κρήτης (Τμήμα Χημείας, Εργαστήριο Απομόνωσης, Ανάλυσης και Σύνθεσης Φυσικών Προϊόντων), συνδιοργανώνεται με την Π.Ε.Δ. Κρήτης και στηρίζεται από το Δήμο Ηρακλείου. Γίνεται σε συνεργασία με τον Ελληνικό Γεωργικό Οργανισμό «ΔΗΜΗΤΡΑ», υπό την αιγίδα του Υπουργείου Αγροτικής Ανάπτυξης και Τροφίμων, καθώς και υπό την αιγίδα του υπουργείου Πολιτισμού και Αθλητισμού.
Το σημερινό πρόγραμμα έχει ως εξής:
Πρωινή Συνεδρίαση: «Βιολογική δραστικότητα της Χαρουπιάς και των Προϊόντων Χαρουπιού»
Προεδρείο: Χάρης Κατερινόπουλος, Καθηγητής, Τμήμα Χημείας, Πανεπιστήμιο Κρήτης.
10:00: Anabela Romano, Καθηγήτρια, Εργαστήριο Βιοτεχνολογίας Φυτών, Σχολή Θετικών Επιστημών και Τεχνολογίας, Πανεπιστήμιο Algarve, Πορτογαλία: «Η χαρουπιά ως πηγή δευτερογενών συστατικών με βιοδραστικές ιδιότητες».
Περίληψη: Το χημικό περιεχόμενο και οι βιολογικές δραστικότητες (αντιοξειδωτικές, αντιδιαβητικές, νευροπροστατευτικές, κ.λπ.) των εκχυλισμάτων από τα χαρούπια επηρεάζονται σημαντικά από το φύλο και την ποικιλία.
10:30: Mohamed Ali Farag, Καθηγητής, Τμήμα Φαρμακευτικής, Πανεπιστήμιο του Καΐρου, συνεργάτης του Alexander von Humboldt, Γερμανία:
«Νέα εφαρμογή μεταβολομικής στην ανάλυση λειτουργικών τροφίμων: μελέτη της περίπτωσης καρπών χαρουπιού»
Περίληψη: Η συζήτηση θα επεξηγεί πώς η μεταβολομική μπορεί να οδηγήσει σε πολύτιμες πληροφορίες σχετικά με την ανάλυση ποιοτικού ελέγχου των φυτικών φαρμάκων και την ανακάλυψη φαρμάκων παραθέτοντας ως παράδειγμα μελέτης την περίπτωση των καρπών χαρουπιού.
11:00: José Ignacio López Sánchez, Escuela Superior de Ingeniería y Tecnología (ESIT), Καθηγητής, Διεθνές Πανεπιστήμιο της La Rioja (UNIR), Ισπανία:«Χημεία, βιοχημεία και οφέλη για την υγεία των κυκλιτολών από τους λοβούς χαρουπιών».
Περίληψη: Θα συζητηθεί το αυξανόμενο ενδιαφέρον για τις κυκλιτόλες που προέρχονται από τους λοβούς των χαρουπιών ως αποτέλεσμα των φαρμακολογικών και θρεπτικών τους δυνατοτήτων.
11:30: Dr. Πρατσίνης Χάρης, Ερευνητής, Εργαστήριο Διάδοσης και Γήρανσης των Κυττάρων, Ινστιτούτο Βιοεπιστημών και Εφαρμογών, ΕΚΕΦΕ «Δημόκριτος», Αθήνα:«Βιολογική δραστικότητα των προϊόντων χαρουπιού».
Περίληψη: Ένα εντυπωσιακό φάσμα προϊόντων προέρχεται από τα διάφορα μέρη του χαρουπιού. Σε αυτήν την παρουσίαση θα γίνει ανασκόπηση στη βιολογική δραστικότητά τους όπως αναφέρεται στη βιβλιογραφία, με επίκεντρο τις πιθανές φαρμακευτικές, τροφικές και κοσμητολογικές εφαρμογές.
12:30-14:30 Διάλειμμα.
Απογευματινή συνεδρία: «Ο αντίκτυπος της καλλιέργειας χαρουπιού στις τοπικές κοινωνίες»
Προεδρείο: Σταυρούλα Τσινόρεμα, Καθηγήτρια, Τμήμα Φιλοσοφικών και Κοινωνικών Σπουδών, Πανεπιστήμιο Κρήτης.
15:00: Henryk Handszuh, Vistula University Warsaw (πρώην στέλεχος Παγκόσμιου Οργανισμού Τουρισμού, Μαδρίτη): «Το πολιτιστικό και τουριστικό δυναμικό του δέντρου της χαρουπιάς».
Περίληψη: Οι σωρευτικές πρωτοβουλίες που επιδιώκουν την ενίσχυση της γεωργίας, και επομένως του παραγωγικού δυναμικού του χαρουπιού, υπόσχονται να ανταμειφθούν με την αποδέσμευση του τουριστικού δυναμικού τους στην περιοχή της Μεσογείου. Η δεύτερη διάσταση είναι εκείνη της βιωσιμότητας, σύμφωνα με την οποία ο τουριστικός τομέας αναμένεται να δραστηριοποιηθεί παράλληλα με άλλους παραγωγικούς τομείς. Η ανάπτυξη του χαρουπιού για τον τουρισμό πρέπει να περιλαμβάνεται στις τουριστικές πολιτικές των αντίστοιχων μεσογειακών χωρών, απαιτώντας τον ορισμό των διοικητικών μέτρων στήριξης.
15:30: Ανάγια Σαρπάκη, Αρχαιολόγος, Αρχαιοβοτανολόγος, Μαριάνα Καβρουλάκη, Πειραματικός αρχαιολόγος, Ιστορικός τροφίμων: «Η χαρουπιά στην Ελλάδα δια μέσου των αιώνων και η χρήση της».
Περίληψη: Η αρχαιολογία μπορεί να παρέχει τη διάσταση της «χρονολόγησης» στη μελέτη του χαρουπιού. Τα αρχαιοβοτανικά ευρήματα (σπόροι και ξύλο) είναι τα απτά υπολείμματα του δέντρου που βρίσκονται μέσα στην αρχαιολογική στρωματογραφία και παρέχουν πληροφορίες για την ημερομηνία της χρήσης του και θα μπορούσαν επίσης να ρίξουν φως στη θέση του στο κοινωνικό και οικονομικό πλαίσιο των κοινωνιών του παρελθόντος. Επιπλέον, η ολοκληρωμένη μελέτη αρχαιολογικών ευρημάτων και λογοτεχνικών πηγών έχει να διαδραματίσει βασικό ρόλο στην προσπάθεια κατανόησης της χρήσης του χαρουπιού στη διατροφή του ανθρώπου.
16:00: Νίκος Μιχαλόπουλος, Διευθυντής, Ινστιτούτου Περιβαλλοντικής Έρευνας και Αειφόρου Ανάπτυξης Εθνικού Αστεροσκοπείου Αθηνών (IERSD) / NOA και Καθηγητής Τμήματος Χημείας, Πανεπιστήμιο Κρήτης:«Ο αντίκτυπος των κλιματικών αλλαγών στις γεωργικές δραστηριότητες στη Νότια Ευρώπη».
Περίληψη: Οι δραστικές μεταβολές του κλίματος, που οδηγούν σε μείωση των βροχοπτώσεων και αύξηση των περιόδων ξηρασίας κατά τη διάρκεια του έτους, θα αναγκάσουν τις τοπικές γεωργικές κοινωνίες να στρέψουν τις δραστηριότητές τους στις καλλιέργειες φυτικών ειδών με μειωμένες απαιτήσεις βροχόπτωσης και άρδρευσης.
16:30: Αντώνης Κάκας, Καθηγητής, Τμήμα Επιστήμης Υπολογιστών, Πανεπιστήμιο Κύπρου: «Ο μαύρος χρυσός της Κύπρου».
Περίληψη: Θα παρουσιαστεί μια νέα πρωτοβουλία, συντονισμένη από το Πανεπιστήμιο Κύπρου, για την αναζωογόνηση της γεωργίας και της βιομηχανίας χαρουπιών της Κύπρου, σε μια σύγχρονη μορφή βασισμένη στην επιστημονική έρευνα σε όλα τα επίπεδα ενδιαφέροντος.
17:00: Dr. Joan Tous, Τεχνικός Συντονιστής, Καινοτόμες Επιχειρήσεις Garrofa, EIG, Ισπανία.
«Συστήματα φύτευσης χαρουπιών και διαχείριση οπωρώνων».
Περίληψη: Διάφορα συστήματα φυτεύσεως καρπών χαρουπιάς χρησιμοποιούνται σε ολόκληρη τη λεκάνη της Μεσογείου και σε άλλες νέες περιοχές καλλιέργειας παγκοσμίως, ειδικά σε πλαγιές, ορεινές περιοχές και πεδιάδες. Η παραγωγικότητα των μεσογειακών παραδοσιακών οπωρώνων (περίπου 50 δέντρα/εκτάριο) είναι σχετικά χαμηλή και το κόστος συγκομιδής είναι πολύ υψηλό. Από τη δεκαετία του ’80 και τη δεκαετία του ’90, η αργή αύξηση της συνολικής έκτασης καλλιέργειας χαρουπιού, κυρίως σε ορισμένες περιοχές της Ισπανίας (Καταλωνία) και της Πορτογαλίας (Αλγκάρβε), συνδέεται με την εντατικοποίηση των οπωρώνων. Αρκετοί συγγραφείς συνιστούν υψηλότερες πυκνότητες περίπου 150-200 δένδρων/εκτάριο, καλύτερη κατανομή επικονιαστών (οικοσυστήματα αρρένων ή/και ερμαφρόδιτων), με στάγδην άρδευση και μηχανική συγκομιδή για τη βελτίωση των αποδόσεων και της οικονομικής βιωσιμότητας. Η επιλογή των ποικιλιών χαρουπιών που παράγουν υψηλές αποδόσεις σπόρων είναι θέμα ιδιαίτερου ενδιαφέροντος για τους καλλιεργητές. Για να βελτιωθεί η αποτελεσματικότητα της διαχείρισης των καλλιεργειών και της μηχανής συγκομιδής, πρέπει να διορθωθεί το σθένος για να περιοριστεί το μέγεθος του δέντρου διατηρώντας παράλληλα υψηλή παραγωγικότητα. Η παρουσίαση αυτή περιγράφει την τρέχουσα και μελλοντική κατάσταση των σχεδίων οπωρώνων χαρουπιού, των ποικιλιών, της κατανομής επικονιαστών, ορισμένων πολιτιστικών πρακτικών και της μηχανικοποίησης της καλλιέργειάς του.
17:30: Διάλειμμα για καφέ.
18:00: Συζήτηση στρογγυλής τραπέζης:
«Η προοπτική της Περιφερειακής Συνεργασίας: Δημιουργία «Δικτύου για την Αναγέννηση της Χαρουπιάς».
Αντιπρόσωποι Τοπικής και Περιφερειακής Αυτοδιοίκησης, Εκπρόσωποι της Ε.Ε., Εκπρόσωποι του Βιομηχανικού Τομέα και Εκπρόσωποι Παραγωγών και των Ερευνητικών Ιδρυμάτων.
19:40: Τελικές παρατηρήσεις – Τέλος της Συνάντησης.