Πριν από λίγο καιρό ο Τζεφ Μπέζος της Άμαζον, ο πλουσιότερος άνθρωπος στον κόσμο με αξία 161 δισεκατομμύρια, ανακοίνωσε την πρόθεσή του να ασχοληθεί με την φιλανθρωπία για να λάβει την καυστική απάντηση, ότι αν είναι έτσι, θα μπορούσε να ξεκινήσει από τους μισθούς των ανθρώπων που δουλεύουν στις αποθήκες του!
Η μικρή αυτή ιστορία εκφράζει τη μεγαλύτερη πρόκληση, μαζί με την κλιματική αλλαγή, που θα κληθούν οι πολιτικοί μας, ιδιαίτερα στις δημοκρατικές χώρες, να αντιμετωπίσουν στο εγγύς μέλλον. Δηλαδή την καταπολέμηση της οικονομικής ανισότητας και ότι αυτή συμπαρασύρει: την ανισότητα ευκαιριών μόρφωσης, επαγγελματικής αποκατάστασης, εργασιακών ευκαιριών και νομικής εκπροσώπησης αλλά και επιλογών σε θέματα υγείας. Μπορεί να έχουμε καταφέρει να περιορίσουμε τον αριθμό των ανθρώπων που ζουν σε συνθήκες απόλυτης φτώχιας στη δύση, αλλά ταυτόχρονα το κενό ανάμεσα στους πολύ πλούσιους και τον υπόλοιπο κόσμο συνεχίζει να μεγαλώνει. Το 1% των εκατομμυριούχων αυτού του πλανήτη απολαμβάνει το 45% του πλούτου του. Σύμφωνα με το περιοδικό Φορμπς, οι δέκα πλουσιότεροι άνθρωποι κατέχουν συνολικά 745 δισεκατομμύρια, ποσό μεγαλύτερο από την «αξία» πολλών κρατών.
Αν μας προβληματίζει η άνοδος του λαϊκισμού και της ακροδεξιάς ρητορικής στην Ευρώπη και το δυτικό κόσμο μπορούμε να αναζητήσουμε την πηγή του προβλήματος στις συνθήκες αυξανόμενης ανισότητας. Για παράδειγμα, το κατακεφαλήν εισόδημα στις ΗΠΑ αυξήθηκε κατά 58% από το 1978 μέχρι το 2015 και όμως επικράτησε στις εκλογές ένας πρόεδρος του οποίου το προεκλογικό σύνθημα ήταν «να κάνουμε την Αμερική ξανά σπουδαία». Αυτό ίσως θα μπορούσε να εξηγηθεί αν βλέπαμε λίγο πιο προσεχτικά τα ίδια στοιχεία, καθώς η αύξηση αφορά κυρίως αυτούς που βρίσκονται στην κορυφή. Το 10% των ατόμων στην κλίμακα με τα υψηλότερα εισοδήματα είχαν 115% αύξηση. Όσο πλουσιότερος είναι κάποιος με άλλα λόγια, τόσο γρηγορότερα αυξάνεται το εισόδημά του. Πρακτικά αυτό σημαίνει ότι ο μισός αμερικανικός πληθυσμός δεν έχει βιώσει καμία οικονομική πρόοδο τα τελευταία σαράντα χρόνια και άρα το σύνθημα του κ. Τραμπ βρήκε το στόχο του.
Αλλά και στη Μ. Βρετανία, μία από τις τρεις μεγαλύτερες οικονομίες της ευρωζώνης και πέμπτη παγκόσμια, το κατακεφαλήν εισόδημα στο Δυτικό Λονδίνο είναι οκτώ φορές υψηλότερο από αυτό στις Ουαλικές Κοιλάδες, μια περιοχή με υψηλή εκπροσώπηση υπέρ της αποχώρησης από την Ευρωπαϊκή Ένωση. Από το 2010 έως το 2015 το μέσο νοικοκυριό στο Λονδίνο είδε αύξηση του εισοδήματός του κατά 14%, ταυτόχρονα οι περισσότερες περιοχές εκτός της πρωτεύουσας βρίσκονται χαμηλότερα από το μέσο ευρωπαϊκό όρο.
Όταν η πλειοψηφία των ανθρώπων νιώθουν ότι η συζήτηση της οικονομικής ανάπτυξης και φυσικά ότι αυτή συμπαρασύρει, απέχει από την προσωπική τους εμπειρία και καθημερινότητα είναι εύκολο να γυρίσουν την πλάτη στο «πολιτικό κατεστημένο» και τις στατιστικές του. Είναι επίσης εύκολο να θεωρήσουν ότι ούτε η διαδικασία εκπροσώπησης δεν τους αγγίζει και να απέχουν από τις εκλογές, δυναμώνοντας με αυτό τον τρόπο ακραίες θέσεις και πολιτικές.
Το επόμενο ευρωκοινοβούλιο θα πρέπει να πάρει σημαντικές αποφάσεις για την καταπολέμηση των ανισοτήτων και την ενίσχυση πολιτικών κοινωνικής ευημερίας. Το ΠΟΤΑΜΙ σε αυτά τα πλαίσια προτείνει τη φορολόγηση των πολυεθνικών στις χώρες που δραστηριοποιούνται και όχι σε φορολογικούς παραδείσους. Αν ο κ. Μπέζος πλήρωνε τους φόρους που πρέπει αναλογικά με τα κέρδη που αποκομίζει, μπορεί να ήταν μερικά δισεκατομμύρια λιγότερο πλούσιος αλλά και οι απλοί εργαζόμενοί του, ανά τον κόσμο, μερικές χιλιάδες λιγότερο φτωχοί.
* Η Μαργαρίτα Γερούκη είναι εκπαιδευτικός, υποψήφια ευρωβουλευτής με το ΠΟΤΑΜΙ