1. Τα τρία άλφα (Αποκέντρωση, Αυτοδιοίκηση, Αυτοδιαχείριση)
Πολλές φορές χρησιμοποιούμε λέξεις σημαντικές για την καθημερινότητά μας αλλά και για το πώς καταλαβαίνουμε τον κόσμο, χωρίς να έχουμε ξεκαθαρίσει τί σημαίνουν ακριβώς. Μία πολύ εύκολη λύση θα ήταν να ανατρέξουμε για βοήθεια σε κάποιο λεξικό. Δυστυχώς όμως η αθωότητα έχει λιγοστέψει πολύ σ’ αυτόν τον κόσμο, επομένως ούτε τα λεξικά μας είναι αθώα ως προς τις ερμηνείες που δίνουν σε πολλές από αυτές τις λέξεις. Παρ’ όλα αυτά σε τουλάχιστον έξι λεξικά που συμβουλεύτηκα, οι έννοιες των λέξεων «αποκέντρωση», «αυτοδιοίκηση», «αυτοδιαχείριση», είναι περίπου ίδιες. Αντιγράφω από το λεξικό της Ακαδημίας Αθηνών που είναι και το πιο πρόσφατο (2014):
α) αποκέντρωση: (συνήθως με αναφορά στην Τοπική Αυτοδιοίκηση) Μεταφορά αρμοδιοτήτων από το Κέντρο στην Περιφέρεια
β) αυτοδιοίκηση: Διοίκηση περιοχής ή οργανισμού, ανεξάρτητη από την κεντρική εξουσία. Ειδικά ως προς την Τοπική Αυτοδιοίκηση (ΤΑ), η λέξη σημαίνει «διαχείριση των υποθέσεων μιας περιοχής από όργανα άμεσα εκλεγμένα από τους πολίτες της».
γ) αυτοδιαχείριση: Διοίκηση επιχείρησης ή οργανισμού από τους εργαζόμενους ή εκπροσώπους τους, και κατ’ επέκταση κάθε μορφή συλλογικής διαχείρισης από τους ίδιους τους ενδιαφερόμενους.
Αυτοί οι ορισμοί που συνθέτουν ένα ενιαίο σύνολο, μας πηγαίνουν σε έννοιες ξεχασμένες, όπως είναι οι θεσμοί άμεσης δημοκρατίας της αρχαίας Αθήνας. Μας οδηγούν όμως και σε καινούριες αναζητήσεις, όπως είναι η αειφορία του φυσικού και κοινωνικού μας περιβάλλοντος. Τα άρθρα 24, 101, 102 του Συντάγματος της χώρας που αναφέρονται σε αυτά ακριβώς τα ζητήματα, αποτελούν την προστατευτική ασπίδα από αυθαίρετες ερμηνείες και πρακτικές των εμμεσοδημοκρατικών θεσμών, δηλαδή των εκλεγμένων ή διορισμένων διαμεσολαβητών της κεντρικής και της περιφερειακής διοίκησης.
2. Η παράταξη Ρέθυμνο-Αλληλεγγύη-Ανατροπή
Την προηγούμενη εκλογική περίοδο είχαμε ξεκινήσει την προσπάθειά μας με ενθουσιασμό και γνώση για το τι ακριβώς θα θέλαμε να αλλάξει στον Δήμο μας και ως προς τα μικρά και μεγάλα προβλήματά του, αλλά και ως προς τους θεσμούς συμμετοχής των συμπολιτών μας σε αυτή την προσπάθεια. Δυστυχώς, παρά τις εκφρασμένες θέσεις μας για ορισμένα μεγάλα προβλήματα του Δήμου (όπως για παράδειγμα το αστικό και περιαστικό οδικό δίκτυο της πόλης αλλά και τα ζητήματα αντιμετώπισης της οικιστικής πίεσης που δέχονται τα βόρεια παράλια), η ανομοιογένεια των εκλεγμένων αντιπροσώπων μας δεν επέτρεψε να γίνει συνείδηση στους συνδημότες μας η σημασία της δικής τους καθημερινής συμμετοχής στον έλεγχο εδώ και τώρα των αμφιλεγόμενων αποφάσεων που έπαιρνε γι’ αυτά τα ζητήματα η συντριπτική πλειοψηφία των δημοτικών συμβούλων. Αντίθετα, (με εξαίρεση τον μοναδικό στην πράξη δημοτικό μας σύμβουλο), εκεί που θα έπρεπε να αναδείξουμε τον αντιδραστικό χαρακτήρα διαδικασιών που ακολουθήθηκαν και τον συντηρητισμό θέσεων που ψηφίστηκαν, οι υπόλοιποι τρεις εκλεγμένοι δημοτικοί μας σύμβουλοι στοιχίζονταν πίσω από τους εκπρόσωπους των δύο μεγαλύτερων παρατάξεων. Η λογική της διαμεσολάβησης σε συνδυασμό με την έλλειψη συλλογικότητας (δεν έγινε ούτε μία συνέλευση της παράταξης μετά τις εκλογές), είχε ως επακόλουθο την αυτονόμηση και τον παραγοντισμό στην συμπεριφορά αυτών των δημοτικών μας συμβούλων, οι οποίοι επιπλέον, δημοσιοποίησαν την κατάλληλη χρονική στιγμή την αποχώρησή τους από την παράταξη και τη δημιουργία μιας ακόμη δημοτικής ομάδας εκτιμώντας προφανώς ότι θα τους βοηθήσει να επανεκλεγούν.
3. Τα τρία κάπα (Καποδίστριας, Καλλικράτης, Κλεισθένης)
Το νομικό και συνακόλουθα το πολιτικό περιβάλλον στο οποίο διεξάγονται οι αυτοδιοικητικές εκλογές, έχει υποστεί δραστικές αλλαγές τα τελευταία είκοσι πέντε χρόνια. Με αφετηρία τον Ν2218/1994 όπου θεσμοθετήθηκε η Νομαρχιακή Αυτοδιοίκηση ή αλλιώς η Τοπική Αυτοδιοίκηση δεύτερου βαθμού, τριάμισι χρόνια αργότερα, ψηφίζεται ο Ν2539/1997 που επιχειρεί (και επιτυγχάνει σε ικανοποιητικό βαθμό) να εξευρωπαΐσει τα μεγέθη και τις λειτουργίες των Δήμων της χώρας. Είναι ο γνωστός (και λησμονημένος) Καποδίστριας. Δωδεκάμισι χρόνια αργότερα, ψηφίζεται ο Ν3852/2010 που φιλοδοξεί να αποτελέσει την «Νέα Αρχιτεκτονική της Αυτοδιοίκησης και της Αποκεντρωμένης Διοίκησης» σύμφωνα με το φιλόδοξο όραμα των εμπνευστών του. Είναι ο ακόμη πιο γνωστός Καλλικράτης που θεσμοθετεί την Τρίτη βαθμίδα της Τοπικής Αυτοδιοίκησης, την Περιφερειακή Αυτοδιοίκηση. Η κατάργηση όμως της Νομαρχιακής Αυτοδιοίκησης που είχε θεσμοθετηθεί με το νόμο του 1994, μας αφήνει πάλι με δύο βαθμίδες: Δήμοι-Περιφέρειες. Όχι μόνον αυτό: Ο Καλλικράτης γιγάντωσε τους Δήμους που προέβλεπε ο Καποδίστριας, με αποτέλεσμα οι αποφάσεις των γενικών συνελεύσεων στα χωριά και στις γειτονιές να καταντούν κενό γράμμα, αφού οι εγκρίσεις περνάνε από τις αρμόδιες επιτροπές των Δήμων, για να καταλήξουν με τη σειρά τους, στις αρμόδιες επιτροπές της Περιφέρειας για τελική έγκριση. Οι Δήμαρχοι πλέον έχουν ισχύ μεγαλύτερη από βουλευτή και οι Περιφερειάρχες ως εκλεγόμενοι, είναι ισχυρότεροι ως θεσμός από Υπουργό. Είπε κανείς τίποτα για γραφειοκρατία και παραγοντισμό;
Αυτή τη φαραωνική «Νέα Αρχιτεκτονική» (τρομάρα μας!), επιχείρησε να απαλύνει η σημερινή Κυβέρνηση με τον Κλεισθένη (Ν4555/2018). Το γενναίο βήμα που θα περιμέναμε, δηλαδή η αναζήτηση του μέτρου στη ζωή των τοπικών κοινωνιών δεν έγινε, σε αντίθεση με άλλα σπουδαία ζητήματα για τα οποία έχουν παρθεί αποφάσεις που θα αλλάξουν ριζικά σε βάθος χρόνου την καθημερινότητά μας. Δεν μπορούμε όμως να παραγνωρίσουμε δύο γεγονότα: Αφ’ ενός αλλάζει σε σημαντικό βαθμό το δημαρχοκεντρικό πλαίσιο λειτουργίας του Δήμου («ομηρία του Δημάρχου» το αποκάλεσαν κάποιοι Δήμαρχοι που αλλιώς είχαν συνηθίσει μέχρι σήμερα). Αφ’ ετέρου με την καθιέρωση της απλής αναλογικής υποχρεώνονται κατά κανόνα οι δημοτικοί σχηματισμοί να μπουν στη λογική του διαλόγου, των συναινέσεων και των συνεργασιών που κατά την κρίση μου είναι και χρονοβόρα και επίπονη διαδικασία, αλλά και η μόνη που ανοίγει πόρτες για την συμμετοχή των συνδημοτών μας, όσων ενδιαφέρονται, στα (τοπικά) κέντρα που παίρνονται οι αποφάσεις.
4. Η παράταξη που ονομάσαμε «Οι πολίτες μπροστά-Ένας Δήμος για όλους
Φαίνεται ότι για να λειτουργήσουν τα τρία άλφα όπως θα θέλαμε όλοι εμείς οι αμετανόητοι συμμετοχικοί δημοκράτες, θα πρέπει να επανεξεταστούν τα τρία κάπα στο σύνολό τους, ώστε να παρθούν τα κατάλληλα μέτρα για την αποκατάσταση των θεσμών άμεσης δημοκρατίας που αποτελούν την κύρια έως μοναδική πηγή ζωής της Τοπικής Αυτοδιοίκησης.
Κάναμε λάθη οργάνωσης της παράταξής μας στην προηγούμενη περίοδο, λάθη που μας στοίχισαν την απομόνωση από μεγάλο αριθμό συμπολιτών μας. Κανείς όμως δεν μπορεί να μας κατηγορήσει ότι δεν παλέψαμε και δεν παλεύουμε για να επιφυλάξουμε μιαν άλλη ποιότητα ζωής στους συνδημότες μας και στα παιδιά μας.
Έχοντας την εμπειρία της προηγούμενης δημοτικής περιόδου, αποφασίσαμε άλλη μια φορά να συναντηθούμε με ανθρώπους που δεν γνωρίζαμε μέχρι χθες, που κινούνται όμως στα ίδια με εμάς μονοπάτια, ώστε να αποφύγουμε τα λάθη του παρελθόντος. Κρίναμε λοιπόν ότι ο Θωμάς ο Κρεβετζάκης κουβαλά την ίδια με τη δική μας τρέλα για τον Δήμο μας και αξίζει να στηριχθεί στην προσπάθειά του να διεκδικήσει την Δημαρχία.
Οι συνδημότες μας ξέρουν πολύ καλά τον κάθε ένα από εμάς, τις απόψεις του και την προσφορά του. Δεν γνωρίζουμε ακόμη από ποια θέση θα ασκήσουμε την όποια εξουσία μας επιφυλάξουν οι συντοπίτες μας με την ψήφο τους. Αυτό όμως που μπορούμε να διαβεβαιώσουμε είναι ότι με την ίδια ειλικρίνεια και με τις ίδιες θέσεις που έχουμε πορευτεί μέχρι σήμερα, θα προχωρήσουμε και αύριο. Γι’ αυτούς τους λόγους ζητάμε την ψήφο των συμπολιτών μας: Για να ελέγχουμε τις πράξεις της νέας διοίκησης που θα προκύψει από αυτές τις εκλογές, για να δημιουργήσουμε ένα χώρο όπου όλοι οι δημότες θα έχουν θέση και λόγο για τη λύση των μικρών και μεγάλων προβλημάτων του Δήμου μας.
Την Κυριακή που μας έρχεται, ψηφίζουμε για να εκλέξουμε το Δημοτικό μας Συμβούλιο. Την παραπάνω Κυριακή θα ψηφίσουμε για την εκλογή του νέου Δημάρχου. Αυτό που ζητάμε γι’ αυτή την πρώτη Κυριακή 26 του Μάη, είναι να βγει το αυτοδιοικητικό μας σχήμα όσο γίνεται πιο ενισχυμένο, για να υποχρεώνει την καινούρια δημοτική αρχή, όχι μόνο να ακούει, αλλά και να παίρνει σοβαρά υπόψη την κριτική μας και τις προτάσεις μας.
* Ο Γιώργος Οικονόμου είναι τοπογράφος μηχανικός-συγκοινωνιολόγος, υποψήφιος δημοτικός σύμβουλος με την παράταξη «Οι πολίτες μπροστά-Ένας δήμος για όλους» και τον Θωμά Κρεβετζάκη