Σε μια φορτισμένη συναισθηματικά ατμόσφαιρα πραγματοποιήθηκε στο Σπίτι του Πολιτισμού το βράδυ της Τετάρτης, η εκδήλωση μνήμης και τιμής για τα τριάντα χρόνια από το θάνατο του Μανόλη Καλαϊτζάκη.
Επίλεκτα μέλη της κοινωνίας κατέκλυσαν την αίθουσα για να τιμήσουν μέσα από τη μνημόσυνη αναφορά με λόγο και οπτικοακουστικό υλικό τον δημοσιογράφο, τον δικηγόρο, τον άνθρωπο Μανόλη Καλαϊτζάκη.
Την εκδήλωση τίμησαν με την παρουσία τους ο Σεβασμιότατος Μητροπολίτης Ρεθύμνης και Αυλοποτάμου κ.κ. Ευγένιος, η αντιπεριφερειάρχης κα Μαρία Λιονή, ο δήμαρχος κ. Γιώργος Μαρινάκης, οι πρώην υπουργοί και βουλευτές κ.κ. Γιώργος Περάκης και Νίκος Σηφουνάκης, ο πρώην βουλευτής κ. Ηλίας Λαμπίρης, ο πρώην νομάρχης κ. Γιώργος Παπαδάκης και άλλοι επίσημοι.
Με το συντονισμό της συνεργάτιδάς μας κ. Εύας Λαδιά διαβάστηκαν οι χαιρετισμοί της βουλευτή Αθηνών κας Όλγας Κεφαλογιάννη, του βουλευτή Ρεθύμνου κ. Γιάννη Κεφαλογιάννη, που λόγω ανειλημμένων υποχρεώσεων δεν μπόρεσαν να παραστούν. Την εκδήλωση χαιρέτισαν επίσης ο βουλευτής του ΣΥΡΙΖΑ κ. Ανδρέας Ξανθός και ο πρώην δήμαρχος κ. Δημήτρης Αρχοντάκης.
Στο χαιρετισμό της η κ. Μαρία Λιονή, εξήρε την προσωπικότητα του Μανόλη Καλαϊτζάκη, αναφερόμενη στο δικηγόρο με την μεγάλη έγνοια για κάθε συνάδελφό του, τις νουθεσίες που δέχτηκε από αυτόν στα πρώτα της βήματα στο ναό της Θέμιδας και τα αισθήματα σεβασμού και αγάπης που ενέπνεε ο άνθρωπος αυτός.
Με τη σειρά του ο δήμαρχος κ. Γιώργος Μαρινάκης χαιρετίζοντας την εκδήλωση στάθηκε στο περιστατικό που τον έκανε να προσέξει ιδιαίτερα τον Μανόλη Καλαϊτζάκη. Ήταν τότε που ο δικτάτορας Πατακός, ερχόμενος στο Ρέθυμνο με τους Παπαδόπουλο και Σπαντιδάκη, φώναξε από το μπαλκόνι της Νομαρχίας «Ακούει ο Μανιός ο Καλαϊτζάκης;».
Δεν ήταν και λίγο αυτό για τη φαντασία ενός μαθητή Γυμνασίου, που ενδιαφέρθηκε να γνωρίσει τον Καλαϊτζάκη και από τότε και σαν συνάδελφος πια έτρεφε τα καλύτερα αισθήματα γι’ αυτόν.
Πριν από τον κεντρικό ομιλητή αναφέρθηκαν στην προσωπικότητα του Μανόλη Καλαϊτζάκη ο Νίκος Μαριόλος και ο Γιώργος Σταράκης.
Σχέση από τα μαθητικά χρόνια
Ο κεντρικός ομιλητής κ. Εμμανουήλ Γιαννακάκης, με έκδηλη συγκίνηση αναφέρθηκε στον τιμώμενο λέγοντας μεταξύ άλλων και τα εξής:
Τον τιμώμενο και πολύ πρόωρα αναχωρήσαντα για την αιωνιότητα αείμνηστο Εμμανουήλ Ιωάννου Καλαϊτζάκη είχα την τύχη να γνωρίσω από μαθητής στο Β’ Γυμνάσιο Αρρένων Ρεθύμνης, τον Οκτώβριο του έτους 1957 (με την ευκαιρία της παρελάσεως της 28ης Οκτωβρίου), όταν εκείνος ήταν δεξιός παραστάτης στην Σημαία κι εγώ αριστερός, ως πρώτοι μαθητές των τάξεών μας (Ζ’ και Στ’ αντίστοιχα), με Σημαιοφόρο τον μετέπειτα Πολιτικό Μηχανικό κ. Αντώνη Τσίχλη. Το επόμενο έτος σημαιοφόρος ήταν ο Μανώλης Καλαϊτζάκης, τον οποίο είχα την τιμή να διαδεχθώ ένα χρόνο αργότερα.
Στην συνέχεια στο Πανεπιστήμιο Αθηνών, στη Νομική Σχολή όπου φοιτούσαμε και οι δύο, συνδεθήκαμε με στενή, αταλάντευτη και αδιατάρακτη φιλία που διήρκεσε μέχρι τέλους.
Η πλημμυρίδα των συναισθημάτων που με διακατέχουν δυσχεραίνουν την εκ μέρους μου αποτίμηση του τεράστιου μεγέθους της προσωπικότητός του.
Ο Μανώλης Καλαϊτζάκης ήταν μια ακτινοβολούσα και χαρισματική προσωπικότητα ως σπουδαστής, στην συνέχεια ως δικηγόρος, ως δημοσιογράφος, ως Δήμαρχος, ως οικογενειάρχης και ως άνθρωπος.
Ήδη από το Δημοτικό Σχολείο ξεχώρισε.
Η ευφυΐα του, η φιλομάθειά του και η κλίση του στα φιλολογικά μαθήματα ήσαν εμφανείς με κατάδηλα τα δείγματα της αγάπης του στην δημοσιογραφία, όπως προκύπτει από την εφημεριδούλα που έβγαζε μαζί με τους συμμαθητές του της Στ΄ Δημοτικού, την «ΦΩΝΗ ΤΗΣ ΤΑΞΗΣ», όπως την αποκαλούσαν.
Μπορεί άνετα να υποστηριχθεί ότι τα γραπτά του υποδηλώνουν ότι είχε πρώιμη ωριμότητα.
Ως δικηγόρος υπηρέτησε με ζήλο και αφοσίωση στο καθήκον, με υψηλό αίσθημα ευθύνης, υπερασπιζόμενος σθεναρά το δίκαιο του εντολέως – πελάτου του με εντιμότητα, ευπρέπεια, αξιοπρέπεια και σεμνότητα.
Διακατείχετο από αγωνία και βασανιζότανε, προκειμένου να βρει τρόπους ώστε να αποδοθεί το δίκιο στον εντολέα του.
Τα δικόγραφά του, δομημένα αριστοτεχνικά, με κομψές και καίρια στοχευμένες εκφράσεις, με πληθώρα ευρηματικών νομικών και πραγματικών επιχειρημάτων και συλλογισμών εντυπωσιάζουν και προδίδουν οξύνεια, ευφυΐα και ευρυμάθεια.
Αλλά και ο προφορικός του λόγος δεν υστερούσε του γραπτού, έχοντας στιλπνότητα και χάρη.
Ενθυμούμαι ένα καλοκαίρι στο εδώ Πλημμελειοδικείο, προεδρεύοντος του λαμπρού δικαστή και ανθρώπου, που εξελίχθηκε σε Αρεοπαγίτη, αειμνήστου Νικολάου Συροπούλου, νέος τότε δικηγόρος υπερασπίσθηκε στην σχετική πολύ ενδιαφέρουσα δίκη, κατηγορουμένους φοιτητές για αντιδιδακτορική δράση. Τους υπερασπίσθηκε και μάλιστα σε δύσκολες ώρες, με όλους τους εντεύθεν κινδύνους, με σθένος, παρρησία, μεστότητα επιχειρημάτων, καλλιέπεια, ορθό και πειστικό λόγο. Στην δίκη αυτή που διήρκεσε επί πολλές ώρες, και μετά το μεσονύκτιο, στην οποίαν παρευρισκόμουν, εξετάσθηκαν μάρτυρες υπερασπίσεως ο τότε Δήμαρχος κ. Δημήτριος Αρχοντάκης και ο μακαρίτης Κωνσταντίνος Χαμαράκης. Αποτέλεσμα: η αθώωση όλων.
Διεξήγαγε τις δίκες στις διάφορες υποθέσεις που του ανετίθεντο με κοσμιότητα, ακόμη και σε σκληρές αντιδικίες, περιοριζόμενος αυστηρά στην υπόθεση και ουδέποτε στα πρόσωπα, συμπεριφορά προδίδουσα σαφή δείγματα της αρχοντιάς και του ευγενούς χαρακτήρος του.
Αγαπούσε και εκτιμούσε όλους τους συναδέλφους του, με τους οποίους οι σχέσεις του ήταν άριστες, συμπεριφερόμενος με ευθύτητα και ευγένεια.
Αυτό όμως που υπήρξε το πάθος του ήταν η δημοσιογραφία, δείγματα της οποίας ενεφάνισε, όπως προείπα, ήδη από το Δημοτικό Σχολείο.
Η αρχική αγάπη του μεγάλωνε και δυνάμωνε στα γυμνασιακά και στα μετέπειτα φοιτητικά του χρόνια και έγινε έρωτας και μάλιστα σφοδρός στην συνέχεια.
Μνημεία λόγου και δείγματα γραφής τα κείμενά του. Καρπός του σπινθηροβόλου και ευστρόφου πνεύματός του και της υψιπετούς και διεισδυτικής του σκέψης σαγηνεύουν, γοητεύουν και συναρπάζουν.
Υπήρξε, χωρίς υπερβολή, δεξιοτέχνης απαράμιλλος και δεινός του λόγου χειριστής και άφησε εποχή.
Τα χρονογραφήματά του εντυπωσιάζουν τόσο, ώστε να φέρνουν στον νου αυτά του μεγάλου δημοσιογράφου της εφημερίδας «ΤΟ ΒΗΜΑ» των Αθηνών Παύλου Παλαιολόγου, τον οποίο εθαύμαζε έχοντάς τον ως πρότυπο.
Κατατάσσεται στους πολύ μεγάλους δημοσιογράφους.
Με αριστουργηματική λογοτεχνική δεινότητα και χάρη διασάλπιζε τα πιστεύω του με σεμνότητα, αλλά και με δυναμισμό, παληκαριά και παρρησία.
Συνελάμβανε τα θέματα, τα οποία με χαρακτηριστική ευκολία και άνεση ανεδείκνυε και είχαν την εμφάνιση δοκιμίων, σαν να ήταν αποτέλεσμα πολύχρονης επεξεργασίας, ενώ ήταν προϊόντα χρόνου ολίγων μόλις λεπτών της ώρας.
Γνώστης, και μάλιστα βαθύς, των προβλημάτων και της κοινωνικής ζωής του αλμυροφίλητου Ρεθύμνου, της σφιχταγκαλιασμένης από την θάλασσα αγαπημένης του πολιτείας, προσπαθούσε να τα αναδείξει, προκειμένου να επιλυθούν με την ηχηρότερη βροντής – όπως προσφυέστατα απεκλήθη – γραφίδα του. Γραφίδα με την οποία δίκην νυστεριού με σιγουριά, δεξιότητα και τόλμη άνοιγε παληές ή καινούριες απεριποίητες και κακοφορμισμένες πληγές, τις οποίες καυτηρίαζε, προσπαθώντας να τις θεραπεύσει.
Ελάτρευε «το Ρεθυμνάκι» μας και γι’ αυτό τον λόγο εύστοχα εχαρακτηρίσθη και απεκλήθη «Ρεθεμνολάτρης». Του αξίζει και αποδίδει αυτό που ένοιωθε και πράγματι ήταν. Ο Μανώλης Καλαϊτζάκης δεν αγαπούσε απλώς το Ρέθυμνο, το λάτρευε.
Και ο κ. Γιαννακάκης κατέληξε:
Μέχρι τώρα απευθυνόμενος σ’ εσάς μιλούσα για τον αείμνηστο Μανώλη Καλαϊτζάκη σε τρίτο πρόσωπο.
Τώρα, με την άδειά σας, εξωτερικεύοντας αυτά που κατακλύζουν την ψυχή και την καρδιά μου, χρησιμοποιώ λόγο προσωπικό και λέω:
Κι εμείς;
Εμείς, Μανιό, σου αποκαλύπτω, ότι δεν σε έχομε μόνο συνεχώς στην σκέψη μας, αλλά (σ’ έχομε) τοποθετημένο βαθειά μεσ’ την καρδιά μας και δεν έχεις φύγει ούτε προς στιγμήν απ’ αυτή την θέση.
Σε ενδιάμεσα σχόλια η συντονίστρια της εκδήλωσης κ. Εύα Λαδιά κατέθετε δικές της μνήμες από τη συνεργασία της με τον Μανόλη Καλαϊτζάκη, το δάσκαλό της όπως τόνιζε με έμφαση και το θείο του χάρισμα να γράφει πραγματικά δοκίμια με τρομερή άνεση, σε χρόνο ρεκόρ, χωρίς σχεδόν μια μουτζούρα στο χειρόγραφό του και κάτω από τις πιο δύσκολες συνθήκες Ήταν επίσης ιδιαίτερα δοτικός και θερμός υποστηρικτής της δημοκρατίας.
Στο αναμνηστικό βιβλίο άλλωστε που μοιράστηκε στους προσκεκλημένους, η κ. Λαδιά έχει καταθέσει αρκετές από τις αναμνήσεις της εμπλουτίζοντας την αναμνηστική αυτή έκδοση.
Η ίδια επιμελήθηκε τα βίντεο αρχής και τέλους της εκδήλωσης με σπάνιο αρχειακό υλικό.
Συγκινημένος ευχαρίστησε στο τέλος ο ανιψιός του τιμώμενου κ. Γιάννης Καλαϊτζάκη, εκδότης της εφημερίδας «Κρητική Επιθεώρηση» τονίζοντας τη στενή σχέση καρδιάς που είχε με την αείμνηστο θείο του και την προσπάθεια να συνεχίσει η εφημερίδα την πορεία της στο χρόνο πάνω στα όσα δίδαξε ο Μανόλης Καλαϊτζάκης.
Ήταν πραγματικά μια ωραία εκδήλωση, άριστα οργανωμένη που άφησε τις καλύτερες εντυπώσεις σε όσους την παρακολούθησαν.